Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/47

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
SỰ CHIẾN-TRANH — 37
 

Trịnh Tráng dẹp yên đất Đông-đô, lại vào rước vua ra, và tự xưng làm Nguyên-súy, Thống-quốc-chính Thanh-đô-vương 元 帥, 統 國 政, 清 都 王, rồi sai con là Trịnh Kiều 鄭 橋 đem quân lên đánh Cao-bằng (ất-sửu 1625) bắt được Mạc kính Cung đem về giết đi. Mạc kính Khoan thì chạy sang Tàu, rồi cho người về dâng biểu xin hàng.

Triều-đình phong cho Kính Khoan làm Thái-úy Thông-quốc-công 太 尉 通 國 公 và cho giữ đất Cao-bằng theo lệ cống tiến.

2. NHÀ THANH DẤY NGHIỆP. Khi Trịnh Tráng ở An-nam ta mới lên nối nghiệp làm chúa và đang phải đánh dẹp họ Mạc ở đất Cao-bằng, thì ở bên Tàu nhà Minh mất nước.

Nguyên ở xứ đông-bắc nước Tàu có một xứ gọi là Mãn-châu 滿 洲, có giống người Nữ-chân 女 真 ở. Về đời nhà Tống người Nữ-chân đã lập nên một nước lớn gọi là Kim 金, xưng đế được 120 năm, rồi bị nhà Nguyên lấy mất. Nhà Nguyên đặt Vạn-hộ-phủ để cai-trị đất Mãn-châu.

Sau nhà Minh dứt được nhà Nguyên, tuy ở Mãn-châu nhà Minh có đặt vệ-địa, nhưng mà người xứ ấy vẫn tự cai-trị lấy.

Đất Mãn-châu bấy giờ chia làm bốn bộ:

  1. Mãn-châu bộ 滿 洲 部 (thuộc về Kiến-châu vệ-địa)
  2. Trường-bạch-bộ 長 白 部 (thuộc về Kiến-châu vệ-địa)
  3. Đông-hải-bộ 東 海 部 (thuộc về Dạ-nhân vệ-địa)
  4. Hỗ-luân-bộ 扈 倫 部 (thuộc về Hải-tây vệ-địa)

Về cuối đời nhà Minh, ở Trường-bạch-bộ có một người tên là Nỗ Nhĩ Cấp Xích 努 爾 哈 赤, tức là vua Thái-tổ nhà Thanh, đánh lấy tất cả đất bốn bộ, đóng kinh-đô ở đất Thẩm-dương 瀋 陽, là Thịnh-kinh bây giờ.

Nỗ Nhĩ Cấp Xích mất, con lên nối nghiệp tức là Thanh Thái-tông. Sau nhân được cái Truyền-quốc-tỉ của nước Tàu, Thái-tông mới cải quốc-hiệu là Đại-thanh 大 清.

Con Thái-tông tên là Phúc Lâm 福 臨 lên làm vua, tức là Thanh Thế-tổ, đánh lấy được cả đất Liêu-tây của nhà Minh.