Trang:Viet Nam phong tuc.pdf/17

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
18
VIỆT-NAM PHONG-TỤC
 

Một người có thể lấy được hai chị em một nhà hay là hai cô cháu một nhà. Tục nầy khác với tục Âu-châu đã lấy một người thì không được phép lấy chị em cô cháu người ấy nữa. Nếu lấy nhau là Loạn luân, coi như như lấy người cùng họ của ta.

Tình thân sơ.— Trong tình thân sơ dưới bậc cha thì là Chú, dưới bậc Mẹ thì là Dì. Có câu rằng: « Sảy cha còn chú, sảy mẹ còn dì ». Thường ở khắc-khe với nhau là mẹ chồng với nàng dâu, và dì ghẻ với con chồng. Cho nên có câu khuyên nàng dâu rằng: « Mẹ chồng già thì mẹ chồng chết, nàng dâu có nết thì nàng dâu chừa » và có câu rằng: « Mấy đời bánh đúc có xương, mấy đời dì ghẻ có thương con chồng ».

Trong thân thuộc là một gia-tộc. Góp nhiều gia-tộc nầy gia tộc khác mới thành ra nước, thành ra xã-hội. Vậy thì hợp lại mà nói thì là một nước, phân ra mà nói thì là từng gia-tộc một. Gia-tộc tức là một đoàn thể nhỏ ở trong đoàn thể lớn vậy. Người ta đối với xã hội có cái nghĩa vụ chung thì đối với gia-tộc cũng phải có cái nghĩa vụ riêng. Nghĩa vụ riêng là gì? là cách cư xử trong gia đình ở trên kính dưới nhường, ở cho trong ấm ngoài êm là đủ. Nghĩa là trong họ hàng chỉ cốt lấy hòa mục làm đầu mà thôi.

Cách dựng gia-tộc của ta cũng là một phong tục hay. Vì có nghĩa gia tộc thì người ta mới biết quí trọng cái thân mình để phụng sự tổ tôn và khiến cho người ta phải lo lắng để di truyền cho con cháu khá thì ai cũng phải tận cái nghĩa vụ mình, đem mồ hôi nước mắt ra mà gầy dựng cho kẻ mai sau; rồi thành ra mở núi phá rừng, sinh công nghiệp cũng bởi đó mà ra cả.