Trang:Viet Nam phong tuc.pdf/212

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

THIÊN THỨ BA


NÓI VỀ PHONG TỤC XÃ HỘI


I.— VUA TÔI

Vua làm chủ tể trong một nước, khắp trong nước từ quan đến dân, ai ai cũng là tôi tớ nhà vua. Có chữ rằng: « Phổ thiên chi hạ, mạc phi vương thổ; suất thổ chi tân, mạc phi vương thần », nghĩa là khắp nơi dưới trời đâu cũng là đất nhà vua; suốt mặt đất, ai cũng là tôi tớ nhà vua.

Vua thay mặt Trời để cai trị muôn dân, cho nên uy quyền của vua rất trọng, vị trí của vua rất tôn. Mà phàm danh hiệu gì cũng có một danh hiệu đặc biệt, cho khỏi lẫn với danh hiệu của người thường.

Chỗ vua ở gọi là Ngự cung, sập vua ngồi gọi là Ngự tọa, đồ vua dùng gọi là Ngự dụng, cơm vua xơi gọi là Ngự thiện, vua đi chơi gọi là Ngự du.

Vua thay quyền Trời, cho nên gọi vua là Thiên tử, vua ban ơn gọi là Thiên ân, vua giận dữ gọi là Thiên uy, vua đánh đâu gọi là Thiên thảo, vua tha tội cho ai gọi là Thiên xá.