Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/86”

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
AkBot (thảo luận | đóng góp)
Pywikibot touch edit
TVT-bot (thảo luận | đóng góp)
n →‎top: xóa khoảng trắng cuối trang, replaced:  <noinclude> → <noinclude> using AWB
Thân trang (sẽ được nhúng):Thân trang (sẽ được nhúng):
Dòng 17: Dòng 17:
''Thuế mỏ''. Ở đất Quảng-nam, Thuận-hóa có mỏ vàng ; ở đất Quảng-nghĩa có mỏ bạc ; ở đất Bố-chính có mỏ sắt. Các mỏ ấy đều đánh thuế cả.
''Thuế mỏ''. Ở đất Quảng-nam, Thuận-hóa có mỏ vàng ; ở đất Quảng-nghĩa có mỏ bạc ; ở đất Bố-chính có mỏ sắt. Các mỏ ấy đều đánh thuế cả.


''Thuế xuất-cảng nhập-cảng''. Lệ cứ những tàu ở Thượng-hải và ở Quảng-đông lại, thì phải nộp 3.000 quan, đến lúc đi phải nộp 300 quan. Tàu ở Mả-cao, ở Nhật-bản lại, thì&nbsp;
''Thuế xuất-cảng nhập-cảng''. Lệ cứ những tàu ở Thượng-hải và ở Quảng-đông lại, thì phải nộp 3.000 quan, đến lúc đi phải nộp 300 quan. Tàu ở Mả-cao, ở Nhật-bản lại, thì

Phiên bản lúc 17:14, ngày 29 tháng 3 năm 2019

Trang này cần phải được hiệu đính.

Năm ất-hợi ( 1695 ) Quốc-chúa Nguyễn-phúc Chu 阮 福 淍 ( 1691-1725 ) mở khoa thi ở trong phủ chúa, gọi là thi Văn-chức 文 職 và thi Tam-ti 三 司. Thi Tam-ti là thi Xá-sai ti, thi Tướng-thần-lại-ti và thi Lệnh-sử-ti. Thi Văn-chức thì thi tứ-lục, thơ-phú, văn-sách ; thi Xá-sai-ti thì hỏi về việc binh-lính, tiền lương, từ tụng ; thi Tướng-thần-lại-ti và Lệnh-sử-ti thì chỉ làm một bài thơ mà thôi.

Năm canh-thân ( 1740 ), Vũ-vương Nguyễn-phúc Khoát 阮 福 濶 ( 1738-1765 ) định lại phép thi : những người đậu kỳ đệ-nhất gọi là nhiêu-học, được miễn sai 5 năm ; đậu kỳ đệ-nhị và kỳ đệ-tam thì được miễn sai chung thân ; đậu kỳ đệ-tứ gọi là hương-cống, được bổ đi làm tri-phủ, tri-huyện.

Xem như vậy thì sự thi-cử ở miền Nam đời bấy giờ còn sơ-lược lắm.

3. VIỆC VÕ-BỊ. Họ Nguyễn bấy giờ phải chống nhau với họ Trịnh cho nên phải lo việc võ-bị hơn. Quân thì chia ra làm năm cơ gọi là : trung cơ, tả cơ, hữu cơ, tiền cơ, hậu cơ. Số quân độ chừng non ba vạn người.

Năm tân-mùi ( 1631 ) chúa Sãi lập ra sở đúc súng đại-bác và mở trường bắn, trường tập voi, tập ngựa, cứ hằng năm luyện-tập để phòng-bị chiến-tranh.

4. VIỆC THUẾ-KHÓA. Điền-thổ chia ra làm 3 hạng để đánh thuế. Lại có hạng gọi là thu điền, khô thổ, nghĩa là ruộng đất xấu thì thuế đánh lại nhẹ hơn ruộng đất thường.

Những công-điền thì cấp cho dân cày-cấy để nộp thuế ; còn ai khai-khẩn được đất hoang ra làm ruộng, thì cho là tư-điền.

Thuế mỏ. Ở đất Quảng-nam, Thuận-hóa có mỏ vàng ; ở đất Quảng-nghĩa có mỏ bạc ; ở đất Bố-chính có mỏ sắt. Các mỏ ấy đều đánh thuế cả.

Thuế xuất-cảng nhập-cảng. Lệ cứ những tàu ở Thượng-hải và ở Quảng-đông lại, thì phải nộp 3.000 quan, đến lúc đi phải nộp 300 quan. Tàu ở Mả-cao, ở Nhật-bản lại, thì