Tam quốc diễn nghĩa (Phan Kế Bính dịch, Bùi Kỷ hiệu đính)/Hồi 18
HỒI THỨ MƯỜI TÁM
Giả Văn-hòa bày núi đánh được giặc;
Hạ Hầu-đôn rút tên nuốt con ngươi.
Giả Hủ biết ý Tào Tháo, muốn nhân kế Tháo làm kế mình, bèn bảo Trương Tú rằng:
- Tôi ở trên thành, thấy Tào Tháo đi chung quanh thành xem xét ba hôm nay, hắn thấy góc đông-nam màu gạch, đất mới cũ không được đều, hàng rào chông trà đã nát quá nửa, ý nó muốn đánh vào mặt ấy, nhưng mà giả tảng chứa cỏ rác ở góc tây bắc để đánh lừa ta rút quân về giữ tây-bắc, rồi nó nhân đêm tối, trèo lên góc đông-nam tiến quân vào thành.
Trương Tú vội hỏi:
- Thế thì làm thế nào?
Hủ thưa:
- Khó chi việc ấy. Ngày mai nên sai quân tinh tráng ăn cơm no, mặc quần áo chẽn, phục cả trong buồng các trại ở mé đông nam, còn dân trong thành thì ăn mặc giả làm lính giữ mặt tây bắc. Ðến đêm mặc kệ cho chúng nó trèo vào góc đông-nam, đợi khi chúng nó vào trong thành rồi, thì phát một hiệu súng, bao nhiêu quân phục đổ ra, Tháo có chạy đi đằng trời.
Tú nghe, dùng kế ấy. Quả thị có quân thám báo với Tào Tháo rằng: Trương Tú rút cả quân về mặt tây bắc, hò reo giữ thành, còn mặt đông nam bỏ trống.
Tháo mừng mà reo lên rằng:
- Nó mắc kế ta rồi!
Liền sai quân sĩ sắp sẵn thuổng cuốc để đào thành vào; ban ngày chỉ đem quân đánh mặt tây bắc, đến tối vào độ canh hai mới đem cả tinh binh ra góc đông nam, lội qua hào, dọn hàng rào vào.
Trong thành vẫn im phăng phắc.
Quân Tháo kéo ùa cả vào, bỗng nghe một tiếng súng nổ, quân phục bốn mặt đổ ra. Quân Tào vội vàng rút lui. Trương Tú thúc quân dũng tráng đánh vào. Quân Tháo thua to.
Tháo ra thành chạy hơn hai mươi dặm.
Tú đánh mãi đến tang tảng sáng mới rút quân về.
Tháo điểm quân mất hơn năm vạn người; xe lương cùng các đồ khí giới mang đi theo mất nhiều lắm; Lã Kiền, Vu Cấm đều bị thương.
Giả Hủ thấy Tháo thua chạy, bảo ngay Trương Tú đưa thư cho Lưu Biểu, sai đem quân ra chẹn đường sau.
Biểu được thư muốn kéo binh ngay, chợt có thám mã đến báo rằng:
- Tôn Sách đóng binh ở cửa sông.
Khoái Lương nói:
- Sách đóng binh ở cửa sông là mẹo của Tào Tháo. Nay Tào Tháo mới thua, nếu mình không thừa thế đánh ngay, về sau tất rồi sinh lo.
Biểu mới sai Hoàng Tổ giữ vững cửa ải, mình tự đem quân đến huyện An-chúng, chẹn đường Tào Tháo, một mặt giao ước hội với Trương Tú.
Tú thấy Biểu đã khởi binh, cùng Giả Hủ đem quân đuổi Tào Tháo.
Tào Tháo dẫn quân đi dần dần đến Tương-thành gần sông Dục-thuỷ. Tháo tự dưng ngồi trên ngựa, khóc hu hu lên.
Các tướng ngạc nhiên hỏi vì cớ gì, Tháo nói rằng:
- Ta khóc là vì nhớ năm ngoái đại tướng của ta là Ðiển Vi chết ở chỗ này. Nghĩ đến, ta lại thương mà khóc.
Tháo lau nước mắt rồi truyền lệnh hãy đóng quân mã lại đó, mở một tuần lễ lớn, tế vong hồn Ðiển Vi.
Tháo tự mình thắp hương khóc rồi lễ. Ba quân ai thấy cũng động lòng. Tế Ðiển Vi xong rồi, Tháo tế cháu là Tào An-dân và con cả là Tào Cung, rồi lại tế cả những quân lính chết ở đấy năm trước, tế cả đến con ngựa Ðại-uyển cùng chết một trận.
Hôm sau Tuân Úc sai người đến báo rằng:
- Lưu Biểu giúp Trương Tú đóng quân ở An-chúng định chẹn đường ta.
Tháo trả lời Úc rằng:
- Mỗi ngày ta đi có vài dặm. Không phải là ta không biết có quân giặc đuổi theo sau đâu. Ta đã định đâu vào đấy cả rồi. Nếu đến An-chúng, ta chắc phá được quân Tú. Các ngươi chớ lo.
Nói rồi, giục quân đi cho mau đến đầu huyện An-chúng. Quân Lưu Biểu đã giữ cả những chốn hiểm yếu, đằng sau thì Trương Tú kéo quân đuổi theo.
Tháo sai quân đêm hôm ấy đào những nơi hiểm mở đường mai phục kỳ binh. Ðến sớm hôm sau, Lưu Biểu, Trương Tú, hai bên hội quân với nhau, thấy quân Tháo có ít, tưởng Tháo đã đi trốn rồi, kéo binh vào đường hẻm để đánh. Bấy giờ Tháo mới thả quân phục ra, đánh vỡ tan cả quân hai nhà, rồi ra khỏi cửa huyện An-chúng, hạ trại ở mé ngoài cửa ải đóng quân.
Lưu Biểu, Trương Tú thua nhặt nhạnh tàn quân rồi cùng bàn với nhau. Biểu nói:
- Không ngờ lại mắc phải kế Tào Tháo!
Tú nói:
- Ðể thong thả ta sẽ liệu.
Hai bên cùng đóng quân ở An-chúng.
Tuân Úc do thám được rằng Viên Thiệu muốn đem binh phạm vào Hứa-đô, lập tức sai người đem thư cho Tào Tháo.
Tháo thất kinh, ngay hôm ấy rút quân về.
Quân Trương Tú có đứa do thám thấy thế, về báo với Tú. Tú muốn đuổi theo. Giả Hủ can rằng:
- Không nên đuổi, đuổi tất thua!
Lưu Biểu không nghe, nói rằng:
- Nay không thừa thế đuổi dấn đi, bỏ phí mất cơ hội hay.
Biểu cố khuyên Tú, cùng dẫn một vạn quân đuổi theo.
Ði được mười dặm, đuổi kịp hậu quân Tào Tháo. Quân Tào cố sức đánh lại. Bỉểu, Tú cùng thua to chạy về. Tú than với Hủ rằng:
- Tại tôi không nghe lời ông, quả nhiên thua thật.
Giả Hủ cười bảo rằng:
- Bây giờ hai ông nên thu quân lại mà đuổi.
Biểu và Tú nói:
- Vừa thua xong, lại còn đuổi làm gì nữa?
Hủ nói:
- Hai ông cứ đuổi đi. Phen này chắc hẳn là được. Hễ thua cứ chặt đầu tôi đi.
Tú tin lời Hủ, Biểu còn nghi hoặc, không chịu đi. Tú dẫn quân một mình đi đuổi.
Quân Tháo quả nhiên thua to. Xe ngựa lương thảo bỏ đầy cả ra đường mà chạy. Tú đương đuổi, sau núi bỗng có một cánh quân kéo ra, không dám đuổi nữa, thu quân về An-chúng.
Lưu Biểu thấy Tú được trận về, mới hỏi Giả Hủ:
- Trước đem binh đuổi theo, ông bảo rằng tất thua; sau đem quân thua lại đuổi đánh quân được, ông lại bảo: tất được. Trước sau đều như lời ông cả. Sau cùng hai việc ông nói hai cách đều nghiệm cả, xin ông giảng cho tôi nghe.
Hủ thưa:
- Việc ấy dễ hiểu lắm! Tướng quân dẫu biết dùng binh, nhưng không phải là tay địch nổi với Tào Tháo. Tào Tháo thua chạy tất nhiên phải để những tướng giỏi đi sau để phòng quân đuổi, quân ta dù giỏi cũng không địch nổi, bởi vậy tôi biết tất là thua. Tháo sở dĩ vội lui quân, chắc vì Hứa-đô có việc, khi đã đánh được quân ta, tất nhiên xe nhẹ đi nhanh không phòng bị gì nữa, ta nhân lúc Tháo không phòng bị mà đuổi, chắc là được.
Lưu Biểu, Trương Tú đều phục là cao kiến.
Hủ lại khuyên Biểu về Kinh-châu và Tú giữ lấy Tương-thành để giúp đỡ lẫn nhau. Hai bên đều thu quân về. Ðây nói lúc Tào Tháo đang đi nghe thấy báo:
- Hậu quân bị Trương Tú đuổi đánh.
Tháo liền đem các tướng lại cứu, đã thấy quân Trương Tú rút về rồi, bấy giờ đám hậu quân thua lại bẩm với Tháo rằng:
- Cũng may ở sau núi có toán quân ra chẹn đường, nếu không thì bị bắt hết cả.
Tháo vội hỏi:
- Người nào thế?
Một tướng vác giáo, xuống ngựa vào bái kiến Tào Tháo, thì là trấn-oai trung-lang-tướng, người ở Giang-hạ, họ Lý tên Thông, tên chữ là Văn-đạt.
Tháo hỏi:
- Anh ở đâu đến?
Thông nói:
- Gần đây tôi giữ Nhữ-nam. Nghe tin thừa-tướng đánh nhau với Trương Tú, Lưu Biểu, nên tôi lại để tiếp ứng.
Tháo mừng, phong cho Thông làm Kiến-công-hầu, sai giữ mé tây đất Nhữ-nam, để phòng Biểu, Tú.
Thông lạy tạ rồi đi.
Tháo về Hứa-đô, dâng biểu tâu Tôn Sách có công, xin phong làm Thảo-nghịch tướng-quân, tước Ngô-hầu; sai sứ cầm chiếu đến Giang-đông, sai phải phòng đánh Lưu Biểu.
Tháo về phủ. Các quan đều đến chào mừng xong cả rồi, Tuân Úc mới hỏi rằng:
- Thừa-tướng đi thong thả đến An-chúng. Sao biết rằng tất phá được quân giặc?
Tháo nói:
- Quân đi không có đường về, tất sống chết cũng phải cố đánh. Ta đi thong thả là để dử đằng kia nó đến, vả ta đã có quân phục chỉ chực để đánh. Thế thì làm gì mà không chắc được!
Tuân Úc bái phục. Bấy giờ Quách Gia mới vào. Tháo hỏi:
- Sao ông lại chậm thế?
Gia sờ vào trong tay áo lấy ra một phong thư, đưa cho Tào Tháo thưa rằng:
- Viên Thiệu sai người đưa thư cho thừa-tướng, nói rằng muốn đem binh đánh Công Tôn-toản, cho đến mượn binh lương.
Tháo nói:
- Ta nghe Thiệu muốn dòm Hứa-đô, nay thấy ta về, nên mới xoay ra cách khác.
Nói rồi mở thư ra xem. Thấy nói lời lẽ kiêu ngạo, Tháo hỏi Gia rằng:
- Viên Thiệu láo. Ta muốn sang đánh, ngặt vì sức ta không nổi, nên làm thế nào?
Quách Gia thưa:
- Họ Lưu không địch được họ Hạng, ông cũng đã biết, thế mà Hạng Vũ sau bị bắt là vì Cao Tổ được bằng mưu trí. Như Viên Thiệu có mười điều thua, còn ông có mười điều được.
Quân Thiệu dẫu nhiều, nhưng tính Thiệu hay vẽ vời nghi lễ; ông thì cứ thều thào xong thôi, thế là được về đạo;
Thiệu dễ dãi tự nhiên, trái lẽ; ông thuận lẽ phải, thế là được về nghĩa;
Từ đời Hoàn Linh đến giờ, phàm các việc chính trị trễ nải, Thiệu khoan quá, mà ông thì nghiêm để đưa vào quy củ, thế là được về chính trị;
Viên Thiệu ngoài khoan hòa, mà trong nghi kỵ, lại dùng toàn những người thân thích; ông thì ngoài giản dị, trong sáng suốt, dùng người toàn là nhân tài, thế là được về độ lượng;
Thiệu nhiều mưu mà ít quyết đoán; ông được mưu hay là làm ngay, thế là được về mưu lược;
Thiệu hiếu danh; ông thì lấy bụng thực đãi người, thế là được về đức;
Thiệu nghĩ chỗ gần, quên chỗ xa; ông thì nghĩ đâu cũng khắp, thế là được về nhân;
Thiệu hay nghe gièm pha, ngờ vực người; ông thì không tin những đứa sàm nịnh, thế là được về sự sáng suốt;
Thiệu phải trái hồ đồ; ông thì phép tắc phân minh, thế là được về văn;
Thiệu thích hư trương thanh thế, nhưng không biết cách dùng binh; ông thì lấy ít đánh được nhiều, dùng binh như thần, thế là được về võ.
Ông có mười điều được ấy, đánh thua Thiệu thì có khó gì.
Tháo cười nói rằng:
- Ông nói thế! Tôi sao có đủ được mười điều ấy.
Tuân Úc nói:
- Quách Phụng-hiếu kể mười điều được của ông và mười điều thua của Viên Thiệu, quả là hợp ý tôi lắm. Quân Thiệu dù nhiều cũng không đủ sợ.
Gia lại nói:
- Nay tôi xin lại hiến một kế: Lã Bố ở Từ-châu là một mối lo ở kẽ nách. Nay Thiệu lên mặt Bắc để đánh Công Tôn-toản. Ta nhân nó đi xa hãy đánh Lã Bố trước, quét sạch cõi đông nam đã, rồi sẽ đánh Viên Thiệu sau. Thế là hơn cả. Nếu ta đang đánh Viên Thiệu, Lã Bố thừa cơ phạm vào Hứa-đô, thì lại hại to.
Tào Tháo cho là phải, bèn bàn việc kéo quân sang đông đánh Lã Bố.
Tuân Úc nói:
- Hãy sai người sang hẹn với Lưu Bị, đợi xem về báo thế nào, bấy giờ ta sẽ khởi binh.
Tháo nghe lời, một mặt đưa thư cho Lưu Bị, một mặt hậu đãi sứ Viên Thiệu tâu cho Thiệu làm đại-tướng-quân thái-úy, và đô-đốc cả bốn châu: Ký, Thanh, U, Tịnh, lại đưa mật thư nói rằng: “Ông cứ sang đánh Công Tôn-toản, tôi sẽ giúp ông”.
Thiệu được thư mừng lắm, liền sai tiến binh đánh Công Tôn-toản.
Ở Từ-châu, mỗi lần yến hội tân khách, bố con Trần Khuê cực lực ca tụng Lã Bố. Trần Cung không bằng lòng, nhân lúc vắng nói với Lã Bố rằng:
- Cha con Trần Khuê ngoài mặt nịnh tướng quân, nhưng thâm hiểm khó lường được. Tướng quân phải giữ gìn cho khéo.
Bố giận mắng rằng:
- Mày vô cớ gièm pha, muốn hại người tốt hay sao?
Cung trở lui ra than rằng:
- Lời trung chẳng nghe. Lũ ta sẽ mắc nạn cả.
Cung muốn bỏ Lã Bố đi nơi khác, nhưng không nỡ, lại sợ người ta chê cười, cả ngày buồn rầu, không vui.
Một hôm Cung đem vài mươi quân kỵ đi săn ở Tiểu-bái để giải trí, chợt gặp trên đường cái quan một người cưỡi ngựa trạm phóng ngựa lên trước.
Cung có bụng nghi, bỏ ngay vây săn, đem quân chạy đường tắt đuổi kịp, hỏi rằng:
- Ngươi là sứ giả của ai?
Người cưỡi ngựa biết Cung là bộ hạ Lã Bố, sợ lúng túng không nói được. Cung sai khám trong mình, bắt được một phong mật thư của Lưu Bị trả lời Tào Tháo.
Cung lập tức lôi cả người lẫn thư lại trình Lã Bố. Bố hỏi người mang thư, người mang thư thưa: Tào thừa tướng sai tôi mang thư đưa đến Lưu Dự-châu, nay được thư trả lời, tôi không biết trong thư nói gì. Bố mở thư ra xem, thư nói rằng:
“Tôi vâng lời minh công, muốn trừ Lã Bố, ngày đêm vẫn phải lưu tâm. Ngặt tôi binh mọn tướng ít chưa dám khinh động. Nếu thừa tướng cất quân sang đánh tôi xin làm tiền khu. Nay xin sắp binh sửa giáp để đợi mệnh ngài”.
Lã Bố xem xong giận lắm, liền sai đem chém sứ giả, rồi sai Trần Cung, Tang Bá kết liên với giặc Thái-sơn là Tôn Quan, Ngô Ðôn, Doãn Lễ và Xương Hi, sang phía đông đánh các quận Sơn-đông, Duyện-châu; sai Cao Thuận, Trương Liêu đánh Bái-thành, bắt Lưu Bị; sai Tống Hiến, Ngụy Tục sang phía tây đánh Nhữ-nam, Dĩnh-xuyên; Bố thì tổng thống trung quân để cứu ứng ba mặt.
Cao Thuận dẫn quân từ Từ-châu sắp đến Tiểu-bái, có người vào báo với Lưu Bị. Lưu Bị họp ngay các quan lại bàn. Tôn Càn nói:
- Trước hết nên cáo cấp ngay với Tào Tháo đã.
Lưu Bị hỏi:
- Ai sang Hứa-đô bây giờ?
Ở dưới thềm có một người bước ra xin đi, hỏi ra thì là người cùng làng với Lưu Bị, tên là Dản Ung, biểu-tự là Hiến-hòa, hiện đương làm mạc-tân. Huyền-đức lập tức viết thư giao cho Ung, sai phải cấp tốc đi cho mau đến Hứa-đô cấp cứu. Một mặt chuẩn bị khí cụ giữ thành. Lưu Bị giữ cửa nam, Tôn Càn giữ cửa tây, Quan-công giữ cửa bắc, Trương Phi giữ cửa đông; lại sai My Chúc và em là My Phương giữ trung quân.
Nguyên My Chúc có em gái gả cho Lưu Bị làm vợ thứ, bởi thế Lưu Bị mới sai giữ ở trung quân để trông nom vợ con.
Khi quân Cao Thuận đến, Huyền-đức đứng trên địch-lâu hỏi rằng:
- Ta cùng Phụng-tiên không hiềm khích gì, cớ sao dẫn quân đến đây?
Thuận nói:
- Mày kết liên với Tào Tháo, quyết hại chủ tao, nay việc đã tiết lộ, sao không chịu trói ngay!
Thuận nói xong vẫy quân vào thành, Huyền-đức đóng cửa không ra.
Hôm sau Trương Liêu dẫn quân đánh cửa bắc.
Quan-công đứng ở trên thành bảo Trương Liêu rằng:
- Tôi trông ông nghi-biểu cũng không phải người thường, sao lại thất thân theo giặc?
Trương Liêu nghe nói, cúi đầu xuống, chẳng nói gì cả. Vân-trường biết rằng người ấy có khí trung nghĩa, không nỡ nói quá, và cũng không ra đánh.
Liêu dẫn quân lui đến cửa đông. Trương Phi ra đánh. Có người báo với Quan Vũ, Quan Vũ vội vàng ra cửa đông xem thì thấy Trương Phi vừa ra thành thì Trương Liêu đã lui quân. Phi muốn đuổi theo, Quan gọi lại bảo vào thành. Phi nói:
- Hắn sợ mà chạy làm sao không đuổi?
Quan-công nói:
- Võ nghệ người ấy chẳng kém gì hai anh em ta đâu. Vì anh đã lấy lời phải bảo y, nên y có bụng hối nên không đánh nhau với ta đó.
Phi từ ấy không ra đánh nữa chỉ sai quân sĩ cố giữ lấy thành.
Dản Ung đến Hứa-đô, vào ra mắt Tào Tháo, kể hết đầu đuôi. Tháo họp mưu sĩ lại để bàn, nói rằng:
- Nay ta muốn sang đánh Lã Bố, chẳng lo gì Viên Thiệu chẹn nách, nhưng chỉ sợ Lưu Biểu với Trương Tú nó chực ở đằng sau đánh tập hậu.
Tuân Du nói:
- Hai người ấy mới thua, chưa dám khinh động. Lã Bố kiêu dũng lắm, nếu để nó kết liên được với Viên Thuật, tung hoành bên vùng Hoài, Từ thì khó lòng trừ được.
Quách Gia nói:
- Nay nhân nó mới làm phản, bụng quân chưa ai phục, ta nên đánh ngay đi.
Tháo lập tức sai Hạ Hầu-đôn, Hạ Hầu-uyên, Lã Kiền lĩnh năm vạn quân đi trước. Tự mình thống đại quân lần lượt kéo đi sau.
Dản Ung cũng theo về.
Có thám mã báo với Cao Thuận. Thuận báo với Lã Bố. Hầu Thành, Hác Manh, Tào Tính dẫn hơn ba trăm quân kỵ tiếp ứng Cao Thuận, sai ra đón Tháo ngoài Bái-thành ba mươi dặm. Lã Bố tự dẫn đại quân đến tiếp ứng sau.
Lưu Bị ở trong thành Tiểu-bái thấy Cao Thuận lui quân, biết rằng binh Tào đã đến, chỉ để Tôn Càn giữ thành; My Chúc, My Phương giữ nhà, mình thì đem Quan, Trương ra ngoài thành, chia đường đóng trại, tiếp ứng Tào Tháo.
Hạ Hầu-đôn dẫn quân đi lên, vừa gặp ngay Cao Thuận kéo quân đến, lập tức vác giáo cưỡi ngựa ra thách đánh. Cao Thuận lại địch.
Hai bên đánh nhau bốn năm mươi hợp. Cao Thuận chống đỡ không nổi, thua chạy về trận. Ðôn tế ngựa đuổi theo. Thuận chạy vòng quanh trận. Ðôn không tha cũng chạy vòng quanh đuổi.
Tào Tính đứng trong trận trông thấy hai người đuổi nhau ngầm giương cung đặt tên, nhìn thực đích xác, bắn một phát tin ngay mắt bên tả Hạ Hầu-đôn.
Ðôn kêu to một tiếng, lấy tay rút mũi tên ra, cả con ngươi cũng bật ra. Ðôn nói rằng: Tinh cha huyết mẹ không nên bỏ, rồi đút con ngươi vào mồm nuốt chửng, lại cầm giáo tế ngựa xông vào đánh Tào Tính.
Tính chưa kịp đề phòng bị Ðôn đến đâm một nhát vào giữa mặt, chết ngã quay xuống.
Quân sĩ hai bên, trông thấy ai cũng khiếp đảm.
Ðôn giết được Tính rồi quay ngựa về. Cao Thuận tự đằng sau đuổi lại vẫy quân kéo ùa cả lên.
Quân bên Tào thua. Hạ Hầu-uyên hộ vệ anh chạy thoát.
Lã Kiền, Lý Ðiển rút bại quân về Tế-bắc đóng trại.
Cao Thuận được trận ấy rồi quay trở về để đánh Lưu Bị. Giữa lúc ấy đại quân Lã Bố cũng đến.
Bố cùng Trương Liêu, Cao Thuận chia quân làm ba đường tiến đánh...
Thế mới biết rằng:
Mãnh tướng nuốt ngươi tuy đánh giỏi,
Tiên phong trúng đạn có sao bền?
Chưa biết Huyền-đức chuyến này ra làm sao, xem đến hồi sau sẽ rõ.