Thơ Tản Đà/29
TRƯỜNG ĐOẢN CA
(Điệu mới)
Cảm thu tiễn thu
(Tháng chín năm.......)
Từ vào thu đến nay,
Gió thu hiu-hắt,
sương thu lạnh,
Giăng thu bạch,
Khói thu sây thành.
Lá thu rơi rụng đầu ghềnh,
Sông thu đưa lá bao ngành biệt ly.
Nhạn về, én lại bay đi,
Đêm thì vượn hót, ngày thì ve ngâm.
Lá sen tàn tạ trong đầm,
Nặng mang giọt lệ âm-thầm khóc hoa.
Sắc đâu nhuộn ố quan hà,
Cỏ vàng, cây đỏ, bóng tà tà-dương.
Nào người cố lý, tha hương,
Cảm thu, ai có tư lường hỡi ai?
Nào những ai.
Bẩy thước thân nam-tử,
Bốn bể chí tang bồng;
Đường mây chưa bổng cánh hồng.
Tiêu-ma tuế nguyệt, ngại-ngùng tu my.
Nào những ai
Sinh trưởng nơi khuê các,
Khuya sớm phận nữ-nhi.
Song the ngày tháng thoi đi,
Vương tơ ngắm rện, nhỡ thì thương hoa.
Nào những ai,
Tha phương khách thổ,
Hải giác thiên nha,
Ruột tầm héo, tóc sương pha,
Gốc phần chệnh tưởng quê nhà đòi cơn.
Nào những ai,
Cù lao báo đức,
Sinh dưỡng đền ơn,
Kinh sương nghĩ nỗi mền đơn,
Giầu sang bất nghĩa mà hơn nghèo hèn.
Nào những ai,
Tóc xanh mây cuốn.
Má đỏ huê ghen,
Làng chơi duyên đã hết duyên.
Khúc sông giăng rãi con thuyền chơi vơi.[1]
Nào những ai,
Dọc ngang giời rộng,
Vùng vẫy bể khơi,
Đội giời đạp đất ở đời;
Sa cơ thất thế quê người chiếc thân.
Nào những ai,
Kê vàng tỉnh mộng,[2]
Tóc bạc thương thần,
Vèo trông lá rụng đầy sân,
Công danh phù-thế có ngần ấy thôi.
Thôi nghĩ cho,
Thu tự giời,
Cảm tự người,
Người đời ai cảm ta không biết,
Ta cảm thay ai, viết mấy nhời.
Thôi thời.
Cùng thu tạm biệt,
Thu hãy tạm lui,
Chi để khách đa tình đa cảm,
Một mình thay cảm những ai ai.
- ▲ Xưa có một người con hát rất có giá trong sự thanh sắc, đến sau già, gả về một người lái buôn. Người lại buôn thường bỏ đi vắng xa. Gái già đêm thu giữ một con thuyền ở bờ sông, tình cảnh buồn-bã. Ấy tức là người ở trong bài hát Tỳ-Bà có kể tích.
- ▲ Ở truyện Chẩm-Trung-Ký: Một người học-trò họ Lư, đương ngồi mát ở một cái quán, gặp một người đạo-sĩ, Lư than thở về sự nghèo khổ. Đào-sĩ đưa cho một cái gối, bảo rằng: « Gối vào cái này, sẽ được sung-xướng như ý. » — Khi ấy lão quán đương nấu một nồi kê — Lư nghe nhời, quả-nhiên thấy lấy được vợ rất đẹp, rồi thi đỗ làm quan, làm cả tướng văn lẫn tướng võ, sinh con đẻ cháu đều vinh-hoa phú quí; trong khoảng năm mươi năm thật là sung-xướng vô cùng. Rút lại thành một giấc chiêm bao mà nồi kê vẫn chưa chín.