Hiệp cả bài như trên kia, tổng cọng 10 vị, bài thuốc đó là hiệp cả Đông, Tây mà đúc lại một lò, hòa cả tân, cựu mà làm một tể; dùng làm thuốc tự-lập, chắc là không bài nào hơn được nữa.
Anh em ta muốn biết cái ý dụng dược thì tôi xin kể vị thuốc nào vào chứng ấy như chương sau nầy:
Chữa chứng bệnh « tính ỷ-lại »
Bệnh người nước ta kể có 10 chứng, tôi đã nói như bài trên kia; mà xem xét cho ra chứng gì nặng thứ nhất thì có một chứng gọi rằng ỷ-lại tính.
Ỷ-lại tính như thế nào?
Tục-ngữ có câu rằng: « Tháp đổ đã có Ngô xây, việc gì vợ goá lo ngày lo đêm. » Xem như câu ấy thực đáng nực cười!!!
Tháp đó là tháp của ta, ta không xây được hay sao? Nghểnh đầu nghểnh cổ trông ngóng vào Ngô, nếu Ngô không sang thì vạn tuế thiên thu chắc không bao giờ có tháp. Kìa người vợ goá trông tháp đổ mà lo ngày lo đêm, vẩn là một người có tâm huyết mà lại bị những món bàn-quan kia mỉa mai chê trách, thế thì những người đứng xung quanh tháp đó, tháp đổ mặc tháp, khoanh tay đứng dòm, chém cha món nầy, nghiểm-nhiên một đống bồ-nhìn rồi hẳn! Hỏi vì cơn cớ làm sao? Thì chĩ vì ỷ-lại vào Ngô mà thôi. Câu tục-ngữ ấy thiệt vẽ đúng thân tính người nước ta.
Hai mươi triệu người ai nấy cũng mắt cũng tai cũng tay chân mày mặt, nếu ai cũng lo gánh vác một phần trách-nhiệm của mình, thì có gánh gì không cất nổi. Nhưng tội tình thay! anh nào chị nào trong óc cũng chất đầy một khối ỷ-lại, anh Cột trong mong vào chú Kèo, cô Hường trông mong vào thiếm Lục, mà chú Kèo thiếm Lục lại ỷ có anh Cột cô Hường rồi.
