dầm sắt. thời chắc là của nhà nước Bảo-hộ mới làm sau, nhưng cũng đã dỉ đen, trông thành vật cũ vậy. Có một cái tủ to, trong chứa bát đĩa dao dĩa, những đồ dùng ăn cơm tây, hỏi người lính thời là đồ cần dùng của những học-sinh nam nữ của quý Đại-Pháp bảo-hộ ở Huế trong mấy tháng hè ra nghỉ đài. Mình hai người đi chơi hôm ấy, may không phải là ngày nghỉ hè, cho nên mới được hưởng cái hạnh-phúc tàn dư của Cô-Tô vậy. Lúc ấy, xem đồng-hồ đã tới một giờ chiều, đói và mệt, dở rượu và các thức đồ ăn, bầy bàn ghế, mượn bát đĩa, lại tần-phiền chủ-nhân cho một đĩa rau bí luộc, ăn một miếng, uống một chén, thật ngon; trông ra ngoài chỉ có bể cùng giời, rồi say tít lúc nào không biết. Khoảng ba giờ chiều, đương nằm ngủ say ở ngoài hiên bao-lơn. bị ông bạn đồng hành cưỡng bách đập dạy để đi về. Mặt giời đã sế dậm về còn xa, cho nên say đến đâu cũng phải tỉnh. Xuống đài, từ giã người lính gác rồi ra về, lại ngồi đợi đò một hồi lâu, hỏi nghe những người ở bến đò nói truyện, hợp với những câu truyện nghe mấy ông già gặp ở đường cùng là người lính gác đã nói, thời: chỗ Thuận-an đó, có hai xả. Thai-dương thượng và Thai-dương hạ thuộc huyện Hương-trà phủ Thừa-thiên. Dân cư có chừng trăm nóc nhà, lấy việc chài lưới làm sinh-nghiệp. Cũng có nhà làm việc buôn bán, thời cũng chỉ những thức cần dùng cho các nhà trong xóm, như dầu tây, mắm muối, diêm thuốc mà thôi. Quanh cù-lao, nghe người tây có định đánh một con đường ô-tô, có nhẽ cũng chỉ là sự chơi mát. Chính chỗ cửa bể trước thời đến nay cát lấp, chỗ cửa bể nay đó là luồng nước lại mới thông; nhưng bây giờ đi lại vắng tầu bè, chỉ là cái khu-vực của các ngư-ông ra vào hôm sớm. Trước kia hai nghìn quân đóng giữ Thuận-an, bây giờ một tên lính chấn hải. Thời đại xuy đi, giang sơn biến cải, thiên-công đa sự, nhân-sự vô thường. Người du quan mà khách văn-chương, khỏi sao tình-tự vấn-vương vậy. Về đến Huế, giời vừa tối. Tối lại đi chơi vào xem nhà hát tuồng. Cái quang-cảnh đông vui đầm ấm, thật là « thái-hòa võ trụ, ngọc-luật hồi xuân, trên chín lần mũ áo đai cân, dưới trăm họ âu ca cổ vũ. »
