Đài gương truyện/34
妻人舉劉
34 — VỢ LẼ ÔNG CỬ LƯU
Năm ất-sửu đời Gia-tĩnh nhà Minh, ở kinh thi hội, tại Thụy-châu có hai ông cử cùng về thi, một người là Lưu-văn-Quang, một người là Liêu-Tiêm. Hai người rất thân nhau, đi đâu cũng đi đôi. Hai người vào thi cùng hỏng cả, không đậu được kỳ nào, sắp đồ để về. Ông cử Liêu nghe nói ở kinh-đô có nhiều con gái đẹp, định lấy một người vợ lẽ để đem về, nhân nói truyện với một người mối. Người mối tìm được một người con gái, xin mời ông Liêu đi xem mặt. Ông Liêu rủ cả ông Lưu cùng đi chơi. Đến nơi, người con gái ra chào, quả-nhiên thật xinh đẹp nhàn-nhã. Liêu xem bằng lòng rồi, nhờ người mối nói định số tiền lễ, xin hẹn ngày mai đến đón. Người con gái thấy việc đã xong, hỏi rằng:
— Hai ông lớn, ông lớn nào lấy tôi?
Liêu ngượng không nhận, nhân trỏ đùa vào Lưu, cười nói rằng:
— Đây ông lớn Lưu lấy đấy!
Lưu thấy nói đùa, cũng mặc-kệ không chối, chỉ ngồi bưng miệng cười. Người con gái nhận cho là thật, tự đằng xa hướng vào ông cử Lưu, ngồi xuống lạy hai lạy; lạy xong, rồi đứng dậy đi vào. Hai ông cử cũng chỉ cho là sự buồn cười. Về xong, Liêu nghĩ thấy được người con gái đẹp, lấy làm thích ý lắm, đến ngày hôm sau thu sếp đủ tiền-nong lễ-vật, ăn mặc tề chỉnh, gọi xe, kiệu, lại cùng Lưu và người mối đi đến đón. Đến nhà gái, người mối đưa lễ vào, bố mẹ thu nhận xong, người con gái thấy ở cái danh-thiếp làm lễ viết rõ tên là Liêu-Tiêm, giật mình lên. hỏi rằng:
— Hôm qua nguyên nói là ông lớn Lưu lấy tôi, sao hôm nay ở thiếp-danh lại viết là Liêu-Tiêm?
Mối nói: — Nguyên chính là ông lớn Liêu lấy Cô. Hôm qua là ông lớn nói đùa cho Cô phải tẽn đấy.
Người con gái nghe xong, nét mặt biến khác hẳn đi, ý giận lắm, nói rằng:
— Phận con gái đi lấy người làm lẽ, dẫu là hèn hạ thật, nhưng cũng có hệ-trọng đến đạo vợ chồng, cha con. Có nhẽ đâu chưa bước chân vào nhà mà đã trỏ liều vào người khác làm sự đùa! Ông ấy đã trỏ vào ông Lưu, tôi đã lạy ông Lưu, danh-phận thế là định rồi. Nếu bây giờ bắt tôi bỏ ông Lưu mà lại lấy người khác thời tôi chỉ có chết, không khi nào tôi nghe.
Người mối ra nói rõ với ông Liêu. Liêu tự năn rằng mình nhỡ nhời, khuyên giải hai ba lần. Người con gái nhất-định không nghe. Bố mẹ định bắt ép phải nghe. Cô ta đi tìm cách để chết. Liêu chịu không biết làm thế nào, đành phải nói với Lưu rằng:
— Người con gái tính chấp-nhất như thế, tất bác phải lấy hắn, mới xong việc này được.
Lưu nói: — Người con gái ấy thật là một người trinh-tiết. Sự đã nhỡ ra như thế, có nhẽ tôi lại không muốn lấy? Nhưng bây giờ vội-vàng thế này, tôi muốn ở lại đây cũng không được, lấy mà muốn đem về cũng không được; tất có đợi tôi ba năm, mới có thể y ước giở lại mà lấy được.
Người con gái ở trong cửa buồng nghe thấy, nhân đi ra nói rằng:
— Cái thân hèn của tôi này đã nhận thuộc vào ông, dẫu chết cũng không đổi, cứ gì ba năm! Xin vâng nhời kính đợi.
Lưu về trọ đổi biện các lễ vật và đem tiền đến nộp cưới. Thành lễ xong, xin về. Bố mẹ đã thu nhận tiền lễ, thấy hắn vội-vàng đòi về, bèn sửa rượu làm bữa tiệc tiễn. Người con gái tự ra bưng chén rượu mời uống, làm một bài thơ tiễn biệt rằng:
« Tay tiên chén ngọc rượu đưa mời.
« Chàng giở về nam, chóng một hai!
« Xuân đón chân giời bao cỏ mọc;
« Tuyết sương nên nhớ một cành mai. »
|
Tố thủ tiêm tiêm phủng ngọc bôi,
|
素手纖纖
捧玉杯。
仙郎南去
幾時囘。
天涯到處
生芳草。
須記凌寒
雪裏梅。
|
Ông cử Lưu rất cảm cái hậu-tình. Sau ba năm giở lại, thi đỗ, khi ấy vợ cả đã qua khuất, nhân lấy người con gái ấy làm vợ; sinh con nên nghiệp, tròn nghĩa trăm năm.