Đại Đồng phong cảnh phú
Xem chưng :
Được[1] khí thiêng liêng, nhiều nơi thanh lạ.
Non Xuân Sơn cao thấp chầu tây, sông Trôi Thủy[2] quanh co nhiễu tả.
Ngàn tây che[3] cánh phượng, dựng thuở hư không ; thành nước uốn đầu[4] rồng, dài cùng là đá[5].
Đùn đùn non Yên Ngựa, mấy trượng cao[6] khoe[7] thế kim thang ; tho thó[8] thác Con Voi, chín khúc uốn[9] bền hình quan tỏa.
Thêm có :
Lâu đài kề nước, hoa cỏ hướng dương.
Thược dược khéo mười phân[10] tươi tốt, mẫu đơn khoe hết tấc[11] giàu sang.
Hây hây ngõ mận[12] tường đào, quanh nhà thái tố ; thay thảy đường hòe dặm liễu, hóng gió thiều quang/
Má hồng điểm thức yên chi[13], đầy vườn hạnh xem bằng quốc sắc ; quần lục đượm mùi long não, dãy thềm[14] lan nức những thiên hương.
Lại có nơi :
Tiện nẻo vãng lai, là[15] nơi thành thị.
Tán đầu khăn họp khách bốn phương, xe dù ngựa dong đường thiên lý,
Đủng đỉnh túi thơ bầu rượu, nặng cổ thằng hề ; dập dìu quần trả[16] áo nghê[17], dầu lòng con tí.
Diên đai mại[18] châu châu ngọc ngọc, nhiều chốn phồn hoa ; viện thu thiên ỷ ỷ là là, mười phần phú quý.
Xem phong cảnh chỉn đã khác thường ; gẫm tạo hóa thực đà có ý.
Thửa mặc :
Trời sinh chúa thánh, đất có tôi lành.
Bói quẻ[19] Kiền[20] đòi thời mở vận ; phép hào Sư[21] lấy luật dùng binh.
Đất ba phần có thừa hai, chốn chốn đều về thanh giáo ; nhà bốn biển vây làm một, đâu đâu ca xướng thái bình.
Chín lần nhật nguyệt làu làu, cao đường hoàng đạo ; ngàn dặm san hà chăm chắm[22], khỏe thế vương thành.
Hình thế khen nào còn xiết, phong cảnh này thực đã nên danh.
Chú thích
- ▲ Hoàng Xuân Hãn trong sách Thi văn Việt Nam ( NXB Sông Nhị, Hà Nội, 1951) phiên là đặc
- ▲ Sông Chảy
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là chìa
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là hình
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là dãy đá
- ▲ Hoàng Xuân Hãn không phiên chữ này
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là khỏe
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là cuồn cuộn
- ▲ Hoàng Xuân Hãn không phiên chữ này
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là phần
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là bậc
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là hạnh
- ▲ Yên chi là một thứ sáp chế bằng chất hoa đỏ và thơm, dùng làm đồ trang sức của phụ nữ
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là tường
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là ra
- ▲ Quần màu xanh biếc, như màu cánh chim trả
- ▲ Áo có màu sắc như ráng mây
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là đồi mồi
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là Xem ngôi
- ▲ Quẻ đứng đầu 64 quái trong sách Chu Dịch, tượng trưng cho vua chúa mở vận, thiên hạ thái bình
- ▲ Quẻ thứ 7 trong 64 quái, tượng trưng về pháp luật cầm quân đánh dẹp
- ▲ Hoàng Xuân Hãn phiên là chiễm chiễm
Tác phẩm này, được phát hành trước ngày 1 tháng 1 năm 1929, đã thuộc phạm vi công cộng trên toàn thế giới vì tác giả đã mất hơn 100 năm trước.