Nam Hải dị nhân liệt truyện/8
CHƯƠNG THỨ II
Các bậc danh thần
8. — Lý-thường-Kiệt
Thường-Kiệt tự là Hi-liệt, người làng Thái-hòa huyện Thọ-xương, (tức là thành phố Hà-nội bây giờ), có tài kiêm cả văn võ. Khởi thân làm Thái-giám. Đến đời vua Nhân-tôn nhà Lý, làm đến chức Thái-Úy. Trong năm Thái-ninh, nước Chiêm-thành đến quấy nhiễu xứ Nghệ-an, vua sai Thường-Kiệt cầm quân đi đánh, Thường-Kiệt đánh đuổi về mãi nước Chiêm, lấy được châu Bố-chính, châu Địa-lỵ và châu Ma-linh, mới sai vẽ địa-đồ ba châu ấy, đổi châu Địa-lỵ làm phủ Tân-bình, châu Ma-linh làm châu Minh-linh, (tức là tỉnh Quảng-bình, Quảng-trị bây giờ) chiêu mộ dân nghèo cho sang ở đấy khai khẩn.
Đến năm Thái-ninh thứ tư, vua Thần-tôn nhà Tống sai Thẩm-Khởi, Lưu-Lộng ra coi Quí-châu, có ý muốn dòm nom nước Nam. Vua Nhân-tôn sai Thường-Kiệt đem quân đi cự quân Tống, Thường-Kiệt đánh tràn sang nước Tàu, hạ được châu Khâm, châu Liêm, và vây hãm châu Ung, giết hại quân nhà Tống hơn 10 vạn người.
Năm sau, vua Tống sai Quách-Quì làm Chiêu-thảo sứ, đem 9 tướng chia đường đi sang hội với nước Chiêm-thành, nước Chân-lạp, để quấy nhiễu nước Nam. Vua lại sai Thường-Kiệt đi đánh, đánh trận nào được trận ấy, quân nhà Tống chết hơn nghìn người, phải bỏ mà về.
Khi ấy, Lý-Giác khởi loạn ở xứ nghệ, Giác có yêu-thuật, làm cho cỏ cây biến thành binh mã, quan quân đánh mãi không phá được. Thường-Kiệt bấy giờ đã ngoài 70 tuổi, tình nguyện xin đi đánh, thì mới dẹp tan được đám ấy.
Nhân có nhưng công to ấy, được tiến tước phong làm đại-vương. Về sau mất được phong làm thượng-đẳng phúc-thần.