Thuốc hoàn hồn/1
THUỐC HOÀN-HỒN
(LỜI TỔ-TIÊN DẠY CON CHÁU)CHƯƠNG THỨ NHỨT
Bài đầu
Hỡi con cháu ta ơi!
Hỡi con cháu ta ơi!
Nhơn chẳng ai nhơn hơn Trời Đất, nhưng cỏ cây không gốc thì mưa-móc khôn có thể tài-bồi; từ chẳng ai từ hơn ông bà, nhưng con cháu chẳng lành thòi thánh thần cũng hết phương phù-hộ.
Vẫn là gốc có sâu, thời ngành mới tốt; vả lại nền có vững thời nóc mới yên. Vì vậy, tổ-tiên mầy với cao, tằng, tổ, khảo, tỉ mầy ngày ngày đêm đêm, trông-mong vào đoàn con cháu đó. Nghĩ như họ nhà ta, nhờ ơn che chở, đội đức cao dày; bấy nhiêu đời xẻ núi, tát sông, kể từ thuở nọ; biết bao nỗi gội mưa trải gió mới có ngày rày. Tuy tầng phen đổi đất, thay trời, biển đâu mấy cuộc; song vẫn cứ rậm cây, sây lá, hoa quả tứ mùa. Bởi người xưa tầng gieo giống thánh hiền nên lũ trẻ mớ dày nền phúc, thọ.
Con cháu ta ơi!
Uống nước ơn người đào giếng, ăn trái nhớ kẻ trồng cây:
Ấy nhà, ấy miếu, ấy vườn ruộng trong ngoài, công-nghiệp ấy biết bao nhiêu xương với máu! Nầy cháu, nầy con, nầy chắt, chiu, trai, gái, dòng-giống nầy há lẽ ngựa và trâu?
Mong cho rực-rỡ ngàn thâu nên phải đinh-ninh mười chữ. Vậy nên có bài thập dới như sau nầy:
1. — Chữ « cần » là không nên lười-biếng;
2. — Chữ « kiệm » là không nên xa-xỉ;
3. — Chữ « nhân-ái » là không nên ghét-ghen nhau;
4. — Chữ « hiếu » là không nên để tiếng xấu cho cha mẹ;
5. — Chữ « đễ » là không nên làm những việc tệ-ác với anh em;
6. — Chữ « công-tâm » là không nên có tấm lòng lợi riêng mình;
7. — Chữ « liêm-sỉ » là không nên làm những việc danh-lợi tôi-đòi mà quên tấm lòng hổ-thẹn;
8. — Chữ « tự-tân » là không nên giữ chặt những tục hủ ngày xưa;
9. — Chữ « trung-trực » là không nên làm những việc mưu ngầm, chước độc mà hãm-hại đến đồng-bào;
10. — Chữ « thành-tín » là không nên giả-dối lừa đời mà trái với lương-tâm, thiên-lý.