Văn tế thuốc phiện
Trước bàn đèn ống điếu mà khóc than rằng:
Ba sinh hương hỏa, cuộc trần hoàn nào mấy mặt tri-âm;
Một phút nhàn du, nghĩa giao-tất để quên lòng quyến cố.
Nhớ ngươi xưa:
Quê ở Mãn-châu,
Qua chơi trung-thổ.
Sắc vàng tơ nhỏ, vẹn lưng ong chạy tầu, ấy chính danh là Bạch là Công;
Mình mỏng bọt to, sùi mặt quỉ sa đèn, ấy là của trên Ngâu trên Tụ.
Tính nguyên thăng tán, trừ phong hàn, quyết giật giải Hiên kỳ;
Vị hữu thanh lương, ôn tỳ vị ắt cướp công qui phụ.
Thanh giá thì hai thứ khác nhau.
Công hiệu dẫu đôi đường vẫn có.
Kìa những kẻ buôn hương bán phấn, nhờ ôn-hương mà dụ khách phồn hoa;
Bao nhiêu người kế lợi thương công, mượn tỉnh thức để tiện khi tính sổ.
Chốn quyền môn quí khách càng chen,
Đoàn võ-nữ ca-nhi cũng mộ.
Cũng có kẻ giận công danh trắc trở, bạn cùng ngươi cho khuây nợ tang bồng;
Lại có người buồn quê quán xa xôi, chơi cùng ngươi cho khuây miền vân thụ.
Đã quen hơi kiếm chác càng chăm.
Có biết thú sắm sanh mới đủ.
Mùng xuyến lỗ, rèm thêu tam hựu, nệm kim-qui, chăn cù, gối sếp, làng xa mã nghênh ngang;
Xe cam-lộ, tẩu dạng lục-lăng, bàn tê-giác, tiêm bạc, móc thần, khách tài tình ngang ngửa.
Đèn pha-lê miếng trám miếng huỳnh.
Khay vân-mẫu nhất thi nhất họa.
Năm canh những bạch thơm công nặng, tưởng đến câu « vưu vật di nhân »:
Bốn mùa đều gió mát trăng thanh, sao bằng cảnh « dương xuân triệu ngã ».
Ngọn đèn thay nhật nguyệt hai vừng.
Chiếc điếu hợp long vân mọi vẻ.
Giải khát sẵn đường phèn đường phổi, trè ô-long hương mộc thanh-kỳ;
Nhuận tràng có bánh ngọt bánh bùi, cháo yến-huyết bột đao mát mẻ.
Lúc phong lưu nghĩ cũng nên đời.
Khi nghiện ngập nghĩ ra mà sợ.
Vui anh em một khi một điếu, nếm mùi đời cho đủ thứ mà chơi;
Nào ngờ phút bén phút quen, giục lòng khách đến cơn lại nhớ.
Ho hen ngáp vặt, mặt mũi lư đừ;
Mũi xổ dạ đau, chân tay buồn bã.
Kẻ giật-khách vãng lai thù tạc, bọn hiền-nhân mặc đi sớm về trưa;
Người thường nhân su sự phó công, sợ phép nước cũng ăn không nói có.
Khăn khăn áo áo, cũng nhuộm mùi cầm,
Ruộng ruộng trâu trâu, cũng chui vào lọ.
Gái thuyền quyên nên mặt bủng da chì,
Giai tráng sĩ cũng xo vai rụt cổ.
Kìa những kẻ văn hay võ mạnh, đã mang vào còn xếp bút gác cung;
Huống chi người tài thiển trí ngu, chơi quá độ cũng vong gia thất thổ.
Bẻ gẫy chăn, chuyện cũ trắng không. Ném vỡ váy trò cười còn đó.
Rờ lưng vợ kiếm mười lăm mười tám, tìm tiệm mua thuốc sái cho qua;
Bới đầu giường không quan vắn quan dài, đến bạn xin xảm lần nuốt đỡ.
Cũng có lúc ho hen nên nghiện, thì vùng vằng đập lọ chẻ xe;
Cũng có khi bầu bạn quá vui, lại tấp tửng tiện xe khoét lọ.
Đọc thấy chữ « sát nhân vô kiếm », kẻ tri cơ đã biết phải chừa;
Xem thấy câu « trạch hữu nhi giao », bạn vô ích chơi làm chi nữa.
Rầy nhân:
Tiết tới hạ-thiên,
Tuần lâm đoàn-ngũ,
Vậy có ngọn đèn chén nước, giãi lòng thỏa với tri-âm;
Gọi là chút kính tấc thành, mời khách tìm về cố quốc. Thượng hưởng.