Việt Nam phong tục/III.33
XXXIII.— CÁC PHƯƠNG THUẬT
Ta nhiều phương thuật chí lố, nói qua mấy điều sau này
1.— Thuật tránh sét. Khi trời mưa to có tiếng sét, động thấy chớp nhoáng thì gọi gà « bập bập » vài tiếng, để ông thiên lôi sợ mà trốn đi chỗ khác.
2.— Thuật cứu gấu ăn mặt trời mặt trăng. Khi mặt trời mặt trăng đen tối, có gấu ăn, e là điềm dở, kẻ đánh trống, người gõ mẹt để đuổi gấu đi.
3.— Thuật giữ bão. Khi bão to, nhà lung lay mạnh thì lấy đôi đũa cả mà chống vào hai chân cột cái thì nhà không đổ được.
4.— Thuật chữa bệnh. Trẻ hóc xương, lấy cái đũa cả xới cơm gõ vào đầu ông táo thì khỏi — Trẻ nấc, con trai uống bảy ngụm nước, con gái uống chín ngụm nước thì khỏi. Mắt có bụi, vạch mắt đọc một câu « cái gẩy ở trên trời, rơi xuống đất, mất cái gẩy » thổi phù một cái rồi thì tự nhiên khỏi — Trẻ rụng răng, rụng hàm trên, quẳng xuống gậm, rụng hàm trên, quẳng lên trên mái nhà rồi đọc « chuột chuột chí chí, răng mày vừa dài vừa nhọn răng tao vừa ngắn vừa cùn, mày cho tao bảy ngày thì ra, ba ngày thì mọc » thì răng chóng mọc. Người tự nhiên bong gân ở chân hoặc ở tay, mượn người đàn bà chửa con so giẫm chân vào thì khỏi. — Mắt mọc chấp (mụt lẹo) lấy gấu quần đàn bà day vào thì khỏi. — Khi có dịch khí, mỗi người đeo mấy củ tỏi vào mình thì không nhiễm phải bệnh.
5.— Thuật thôi sinh. Đàn bà sinh sản khó khăn, chồng lấy cái nồi đất đập vỡ toang ra cho chóng sinh. Hoặc là chồng cởi dây lưng trèo ngồi trên nóc nhà, hoặc bắt người đàn bà cắt cái chạc trêu thì chóng sinh — Khi đẻ rồi mà bất hạnh đứa trẻ không khóc được thì gõ mảnh sành rầm lên một lúc, tự nhiên nó tỉnh mà khóc được.
6.— Thuật trấn kẻ trộm. Tối sợ kẻ trộm vào nhà thì dựng ngược một cái chổi ở cửa ra vào, và đọc một câu thần chú « Chém đầu thằng Trích, ních đầu thằng Cược, treo ngược cành đa, chém cha thằng kẻ trộm », hoặc đọc: « Chém đầu thằng Trích, ních đầu thằng Cược, ăn cốm tháng ba, ăn gà tháng bảy, chém nảy đầu đi » như thế dẫu có kẻ trộm, cũng rợn mà không dám vào nhà.
7.— Thuật xuất hành trấn ác. Ai đi đêm tối, sợ gặp phải cọp rắn, hoặc những điều sợ hãi thì lấy ngón tay cái bên tay trái bấm vào cung bản mệnh (tuổi gì bấm cung ấy) và lúc mới bước chân ra đọc một câu thần chú « Tứ tung ngũ hoành, ngô kim xuất hành. Vũ vương vệ đạo, Si vưu tỵ binh, hổ lương bất đắc động, xà hủy bất đắc kính, ngô phụng Thái thượng Lão quân mệnh, cấp cấp như luật lịnh » như thế thì không sợ hãi gì cả.
8.— Thuật trấn ác mộng. Đêm nằm mộng thấy sự gì độc ác sợ hãi, tỉnh dậy đừng nên nói gì, uống một ngụm nước, ngoảnh về phía đông mà nhổ thì dẫu mộng ác cũng hóa ra mộng lành.
9.— Thuật trừ tà giải độc. Ngoài các sự trồng nêu, rắc vôi bột, cành đa, lá dứa ngày Tết, dán bùa yểm bùa khi có người chết, v.v... Còn quanh năm muốn cho bình yên thì ngoài cửa ngõ dựng cái cột đá khắc năm chữ « Khương thái Công tại thử » hoặc muốn giữ cho tài thần trong nhà thịnh vượng thì xây một con chó đá ngoài cửa ngõ.
10.— Thuật giục cây ra quả. Cây trồng lâu chưa ra quả, muốn cho có quả thì chờ đến ngày đoan ngọ, một người trèo lên cây, một người cầm vồ khảo dưới gốc cây ba cái, hỏi đã chịu nảy quả chưa, người trên cây nói chịu, sang năm tự khắc có quả.
11.— Thuật nuôi súc vật. Mua mèo hoặc chó con để nuôi, mới đem về phải ôm nó mà bắt nó vái lại các con chó lớn và dặn nó: « từ rày không được cắn em nhé » như thế thì nó không cắn. Lợn chê cám, viết năm chữ « Khương-thái-Công tại thử » vào một mảnh giấy vàng dán lên chuồng lợn thì lợn khỏi bịnh. Lợn đi không về, lấy cái đũa cả cấm đàng sau ông táo, hoặc úp cái bồn cho lợn ăn xuống đất và lấy một cành khế cắm vào cửa chuồng thì lợn tự nhiên về — Gà mới mua về mà thả, chặt đuôi chôn trước cửa bếp, thì gà không đi mất.
13.— Thuật trừ ác điểu. Có cú kêu bên cạnh nhà, lấy chiếc đũa cả cắm đằng sau ông táo, hoặc lấy nắm gạo muối, hoặc hòn đất trong bếp mà ném đuổi đi thì tự nhiên nó phải chạy.
14.— Thuật trừ hoàng trùng. Khi có sâu hoàng trùng (châu chấu) ăn hại lúa, làm lễ cúng tiễn cho nó đi, rồi cắm một lá cờ giấy ở đầu địa giới thì nó không dám vào nữa.
15. Thuật trừ sâu bọ. Trong nhà muốn cho ít kiến, ngày mồng một Tết bắt kiến mà đốt đi, thì cả năm không có kiến nữa. Muốn trừ rệp thì bắt một hai con bỏ vào trong áo quan người chết, tự nhiên rệp phải hết. Muốn cho cây cối không sâu hoặc nhậy thì tối ba mươi tết, cầm bó đuốc soi vào các cây cối thì khỏi.
Không biết các phương thuật tự đâu đặt ra, ngộ nghĩnh quá! mà ta nhiều người cũng tin. Lạ thay, tin về lẽ gì? Nghiệm không, hay là không nghiệm? Ai dạy thế? Ờ, có dễ thuật gọi gà hiệu hơn ống thu lôi, thuật chữa bịnh tài hơn thuốc đốc tờ; thuật giục cây ra quả tài hơn phép xiếc; thuật trừ sâu bọ hay hơn thuốc crésyl chăng? Nếu vậy thì chẳng hóa ra nước ta tài lắm ru, sao mà lại hóa ra hèn hơn các nước như vậy?