Wikisource:Biên dịch
 | Trang này là một đề nghị về một quy định, hướng dẫn, hoặc quy trình của Wikisource. Đề nghị này có thể đang được phát triển thông qua thảo luận, hoặc đang trong quá trình tìm kiếm sự đồng thuận để được thông qua. Vì vậy sự tham khảo hoặc liên kết đến trang này không nên được xem là một "quy định" hoặc "hướng dẫn". |
Thể loại:Quy định được đề nghị cho Wikisource
| ← Các trang cộng đồng | Biên dịch |
Biên dịch nói chung
[sửa]Wikisource hỗ trợ mục tiêu lớn nhất của Wikimedia là cung cấp thông tin tự do và có sẵn cho tất cả mọi người bằng những ngôn ngữ mà họ nói, đọc và viết.
Vì lý do này, Wikisource từ khi ra đời đã tuyên bố rằng dự án này không chỉ lưu trữ văn kiện gốc cùng các bản dịch đã được xuất bản trước đó mà còn khuyến khích các cộng tác mới để biên dịch các văn kiện này.
Đối với hầu hết văn kiện, và đặc biệt là các văn kiện hiện đại chủ yếu được viết nhằm cung cấp thông tin (với các trường hợp ngoại lệ có thể có trong văn học và thơ ca), một bản dịch cơ bản và duy nhất của văn kiện có thể được tạo ra ở wiki miễn là nó được liên kết đến văn kiện nguồn ở ngôn ngữ gốc. Đối với các ngôn ngữ lớn, những liên kết này có thể được đặt dễ dàng ở thanh bên với bất kỳ tên miền con nào của Wikisource.
Ví dụ, một bản dịch tiếng Việt của một văn kiện gốc bằng tiếng Anh cần bao gồm liên kết "en:" ở dưới cùng, theo sau là tiêu đề tiếng Anh. Khi bấm vào khung bên trái ("ngôn ngữ khác"), người đọc bản dịch có thể thấy được văn bản gốc hoặc các bản dịch khác tồn tại ở Wikisource.
Đăng bản dịch
[sửa]Wikisource tiếng Việt chủ yếu lưu trữ văn kiện gốc bằng tiếng Việt đã được xuất bản trước đó, kể cả bản dịch sang tiếng Việt đã được xuất bản.
Trong trường hợp liên quan, điều này cũng bao gồm nhiều bản dịch được xuất bản của cùng một văn kiện nguồn. Khi có nhiều hơn một bản dịch được xuất bản, và nhiều hơn một trong số đó được tải lên Wikisource, chúng nên được liên kết với nhau cũng như liên kết đến văn kiện ở ngôn ngữ gốc (cũng như các bản dịch của cùng một văn kiện ở ngôn ngữ khác).
Có nhiều cách thể thực hiện điều này:
- Cách rõ ràng và đơn giản nhất là thêm một liên kết ngôn ngữ (interwiki) đến một trang liệt kê tất cả các bản dịch của văn kiện có trong ngôn ngữ đó.
- Nếu chỉ có một số ít bản dịch (trường hợp này thường gặp), chỉ cần cung cấp một liên kết ngôn ngữ tới một trong số chúng ở khung bên trái. Bản dịch được liên kết đến (bản dịch chính) nên cung cấp liên kết tới các bản dịch khác ở ngôn ngữ đó.
- Nếu văn bản ngắn, có thể (và đôi khi có lợi) cung cấp song song các bản dịch của cùng một văn kiện trên một trang duy nhất.
- Có thể cung cấp nhiều hơn một liên kết ngôn ngữ ở khung bên trái của văn kiện gốc (ví dụ như "en:" hai lần). Trong trường hợp này mỗi bản dịch phải được đặt tên bằng cách sử dụng bản mẫu {{Interwiki-info}}.
Không nên có quy định bắt buộc về cách tạo liên kết đến nhiều phiên bản. Cách tốt nhất là để cho mỗi dự án biên dịch tự tìm ra phương thức phù hợp nhất với nhu cầu của mình.
Biên dịch Wikisource
[sửa]Các bản dịch do thành viên Wikisource đóng góp cần phải được ghi công và phân biệt rõ ràng với các bản dịch được xuất bản trước đó.
Các bản dịch do thành viên Wikisource dịch cần sử dụng {{đầu đề biên dịch}} với tham số "dịch giả = wikisource", và được xếp vào Thể loại:Bản dịch của Wikisource.
Cập nhật và chỉnh sửa bản dịch cho Wikisource
[sửa]Các thành viên đóng góp cho Wikisource có thể cập nhật, sửa đổi hay sửa chữa một bản dịch đã lỗi thời, nhưng các bản dịch đã sửa đổi phải được ghi nhận như vậy và được lưu trữ riêng biệt với bản dịch ban đầu đã được công bố trước đó (mà cũng được lưu trữ trên Wikisource). Thêm nữa, bản dịch đã sửa đổi nên được liên kết với bản dịch ban đầu mà nó lấy làm cơ sở.
Quy định được đề xuất là dùng một bản mẫu cho những mục đích này. Để biết thêm thông tin, xin xem trang thảo luận.
Nhiều bản dịch wiki
[sửa]Đối với một số văn kiện, một bản dịch mới trên Wikisource có thể không đáp ứng đủ nhu cầu. Điều này đặc biệt đúng đối với thơ ca và văn học, cũng như các văn kiện trước thời hiện đại. Wikisource cam kết tạo ra nhiều văn kiện sẵn có với nhiều định dạng có thể sử dụng, nếu có thành viên sẵn sàng đóng góp chúng.
Một số bản dịch hướng đến đối tượng là các độc giả trẻ, một số khác có thể được viết riêng cho người lớn. Một số có thể hướng đến người đọc đơn ngữ, một số hướng đến các sinh viên sử dụng ngôn ngữ của văn kiện gốc. Một số có thể là các bản dịch "văn chương", một số có thể mang tính khoa học kỹ thuật. Một số văn kiện nguồn, nhất là các văn kiện từ thời cổ đại, cổ điển hoặc trung cổ có thể có một số phiên bản khác nhau. Các bản dịch khác nhau có thể phản ánh sự khác nhau giữa các phiên bản của văn kiện gốc.
Trong trường hợp một bản dịch duy nhất không đáp ứng được mọi nhu cầu, các bản dịch khác có thể được đóng góp cho Wikisource. Khi điều này xảy ra, các phương pháp, văn phong và mục tiêu của bản dịch phải được viết ra rõ ràng và cần có sự thỏa thuận của những người đóng góp về những ai tham gia dự án biên dịch đó.
Điều quan trọng cần nhấn mạnh là các phương pháp dịch khác nhau thường tạo ra các tác phẩm dịch khác nhau. Trong trường hợp này, các bản dịch có thể được phát triển song song với nhau và được liên kết với nhau để so sánh.
Để biết thêm thông tin về cách tạo liên kết khi có nhiều hơn một bản dịch, xem phần trên ("Đăng bản dịch").