Đài gương kinh/19
19. — ĐỐI VỚI CHỒNG
2. — Hòa
Trong đạo vợ chồng, sự thương cũng là khó mà lại khó ở sự hòa.
Vợ chồng đã thương yêu nhau thời hòa, mà sao lấy làm khó? Một bát nước bưng còn sóng-sánh, huống chi nữa trăm năm bể ái, tài nào không có lúc phong-ba. Cái đó là nhân-sự chi thường, người ta chưa đều đến thánh hiền, thật khó đem để trấp trách. Dẫu thế, vợ chồng đã sẵn có một lòng thương yêu nhau thời dù hoặc vì sự ghen tuông, sự tiền bạc, sự chơi bời, sụ làm ăn mà có lúc bất bình; nhưng một câu nhịn, chín câu lành, cũng đỡ đến sự sinh sinh sự. Đức đàn bà lấy chữ thuận làm quí, dẫu nhường chồng đôi chút, chưa lấy gì làm thiệt mà chi phải nỏ nồm già miệng, thi sức tranh khôn. Vợ chồng một phen cãi, đánh nhau thời cửa nhà chán ngán, làng xóm chê cười; nhớn ra chia của phá đồ, kẻ xuôi người ngược. Chờ cho đến nguội hờn hết giận mà ân ái đã lạnh-lẽo đi bao nhiêu, công việc đã thiệt hại đi bao nhiêu. Mỗi một phen bất-bình, lại có một phen hối; một phen hối chưa bao lâu mà một phen bất-bình khác lại nổi lên. Vợ chồng tiếng gọi là trăm năm; nhưng thực ngày tháng cùng đứng ngồi với nhau được bao, mà nay cơn nhỏ, mai trận to, làm cho dưới bóng thiều-quang, coi hóa mưa dầm gió bấc. Tiếc thay!
Cho nên, một sự hòa trong vợ chồng, nghĩ như chí dễ mà xem ra thực khó; xem ra thực khó, nhưng nghĩ lại có nhẽ cũng không khó. Khó hay dễ, là ở ai.
Phương-ngôn: Chồng giận thời vợ làm lành.
GIẢI NGHĨA. — Trong nghĩa vợ chồng, có nghĩa làm bạn, cho nên có khuyên dỗ những điều hay, can ngăn những điều hư. Đã có can ngăn những điều hư thời phàm sự cũng không thuận cả được. Nhưng đã gọi là can ngăn thời nhời nhẽ phải êm-ái mà không trái đạo hòa. Trong cửa nhà người ta xưa nay, gây nên sự bất-hòa, phần nhiều ở đàn ông mà làm nên sự bất-hòa thời thực ở đàn bà. Hai vợ chồng đương lúc gắt nhau, cãi nhau, đánh nhau, chửi nhau mà tưởng lại ngày nào, quả cau xanh, bánh pháo đỏ, mâm cỗ tơ-hồng, động-phòng đuốc hoa thời tình cảnh khác nhau xa. Chẳng thà không cheo, không cưới, như đôi vợ chồng con chim gâu!