Đài gương kinh/31
31. — ĐỐI VỚI CON
3 — Lấy vợ cho con giai
Đẻ ra con giai mà muốn cho có vợ, mẹ cha ai cũng một lòng. Nghĩa là có đẻ có thương, thương thời lo, lo thời gây dựng cho nên nhà nên cửa, cho nên thân. Đã muốn cho nên thân thời một sự lo đó rất phải nghĩ.
Trong cửa nhà người ta, không gì quí bằng người dâu hiền. Được một người dâu hiền thời bố mẹ được vui thuận, anh em được hòa thân, cửa nhà được hưng vượng; lúc thịnh càng lắm vẻ hay, lúc suy cũng chống đỡ được đổ nát. Cho nên người ta ví với đồng tiền mua được miếng ngon. Nếu người dâu không hiền thời mẹ con, anh em trong một nhà, tự-nhiên tình nghĩa mất đi nhiều; vận nhà hơi suy thời một người dâu hư có thể làm cho đến nhơ nhuốc, xấu-xa, tan nát, lụn bại. Sợ thay!
Cho nên sự lấy vợ cho con, phải thăm hỏi kỹ-càng, trọn lấy người nết-na tài-đảm làm nhất. Chớ chiều con mà lấy tươi son đượm phấn làm ưa; chớ tham giầu mà lấy lắm hột nhiều hoa làm hơn; chớ kén giòng mà lấy danh thừa giá hão làm trọng. Nếu con nhà gia-thế, người đẹp, của nhiều mà nết-na tài-đảm thời ai không biết quí, nhưng tìm đâu cho ra. Trong thế-gian đã khó có thập-toàn thời bỏ điều nọ, lấy điều kia, phải tính sao cho cẩn-thận. Tám vạn nghìn tư, lúc hết cũng hết; con ông cháu bà, kẻ hư vẫn hư. Nếu có lòng tham, nên tham lấy dâu hiền là quí.
Thời ngữ: Cái hư thường nấp ở bên trong cái giầu sang; khi cái giầu sang đã bỏ đi thời cái hư mới lộ ra toàn hình, lúc ấy nó mới làm hại.
NÓI RỘNG NGHĨA. — Thói thường, các nhà giầu có dễ lo liệu, thường hay cưới vợ sớm cho con, lấy thế làm xong công được việc; nhưng không hiểu: một là trái nhẽ vệ-sinh, hai là mất việc học-hành, ba là giòng giống tất hèn mạt. Lại những người chuyên vì thân-tình mà gả cưới với nhau, nhưng nếu không so xét tài hạnh, tính chất của đứa con thời trong sự duyên phận cũng rất hay sinh dở. Lại như chốn dân quê tục xấu, đứa con giai mười bốn tuổi, thường cưới vợ mười bẩy, mười tám. chỉ là tham lấy người về làm; nhưng không hiểu: tình dục không xứng hợp thời dễ sinh lắm sự ngang rẽ, lại thường khi hại đến tính mạnh đứa con giai. Dại thay!