Đề Đại Than Mã Phục Ba miếu

by Nguyễn Du

Nguyên văn chữ Hán	Phiên âm Hán Việt	Dịch nghĩa
鑿通嶺道定炎墟 蓋世功名在史書 向老大年矜钁鑠 除衣食外盡贏餘 大灘風浪留前烈 古廟松杉隔故閭 日暮城西荊棘下 霪潭遺梅更何如	Tạc thông lĩnh đạo định Viêm[1] khư Cái thế công danh tại sử thư Hướng lão đại niên căng quắc thước[2] Trừ y thực ngoại tẫn doanh dư[3] Đại Than[4] phong lãng lưu tiền liệt Cổ miếu tùng sam cách cố lư Nhật mộ thành Tây[5] kinh cức hạ Dâm Đàm[6] di hối cánh hà như	Đục xuyên qua đường Ngũ lĩnh, bình định cõi Nam Công danh trùm đời ghi trên sử sách Già lớn tuổi rồi còn khoe quắc thước Ngoài cơm áo ra, mọi thứ là thừa Sóng gió Đại Than còn để dấu công oanh liệt thời trước Cây tùng, cây sam ở ngôi miếu cổ xa cách quê nhà Chiều tà dưới đám gai góc phía tây thành Nỗi hận ở Dâm Đàm, sau cùng ra làm sao?

   

---

---

Chú thích

1. ▲ Viêm: nóng. Viêm bang chỉ những xứ nóng phía Nam Trung Hoa
2. ▲ Mã Viện ngoài 60 tuổi còn xin vua đi đánh giặc. Vua Hán không cho, Viện mặc áo giáp nhảy lên ngựa. Vua cười khen: "Ông này quắc thước lắm!" (Quắc thước tại thị ông!)
3. ▲ Thiếu Dư, em họ của Mã Viện, nói: "Kẻ sĩ chỉ cần lo cơm áo cho đủ, ở quê hương trông nom mồ mả rung vườn. Cần gì vất vả đi kiếm công danh mà khổ thân"
4. ▲ Một ghềnh lớn của sông Minh Giang hay Tả Giang. Truyền thuyết cho rằng Mã Viện đem quân sang Giao Chỉ đã phá thác, ghềnh để dễ đi thuyền. Cho nên những chỗ có ghềnh, thác trên các sông miền Nam Trung Quốc đều có miếu thờ Mã Viện
5. ▲ Mộ Mã Viện chôn ở Tây Thành
6. ▲ Tên đầm. Mã Viện đem quân đánh Hai Bà Trưng mãi không được, phải lui quân về Lãng Bạc. Trời nóng bức, hơi độc từ hồ bốc lên, diều hâu bay không được. Viện hối hận đã không nghe lời em mình