Đồng Tước đài

by Nguyễn Du

Nguyên văn chữ Hán	Phiên âm Hán Việt	Dịch nghĩa
一世之雄安在哉 古人去兮今人來 不見鄴中魏武帝 但見江邊銅雀臺 臺基雖在已傾圮 陰風怒號秋草靡 玉龍金鳳盡茫茫 何況臺中歌舞妓 斯人盛時誰敢當 眇視皇帝凌侯王 只恨層臺空律屼 小喬終老嫁周郎 一朝大限有時至 尚食奏歌圖悅鬼 分香賣履苦叮嚀 落落丈夫何爾爾 奸雄別自有機心 不是鳴哀兒女氣 千機萬巧盡成空 終古傷心漳江水 我思古人傷我情 徘徊俯仰悲浮生 如此英雄且如此 況乎寸功與薄名 人間勳業若長在 此地高臺應未傾	Nhất thế chi hùng an tại tai Cổ nhân khứ hề kim nhân lai Bất kiến Nghiệp trung Ngụy Vũ Đế[1] Đãn kiến giang biên Đồng Tước đài Đài cơ tuy tại dĩ khuynh bĩ Âm phong nộ hào thu thảo mĩ Ngọc Long, Kim Phượng[2] tận mang mang Hà huống đài trung ca vũ kĩ Tư nhân thịnh thời thùy cảm đương Miễu thị hoàng đế lăng hầu vương Chỉ hận tằng đài không luật ngột Tiểu Kiều[3] chung lão giá Chu Lang Nhất triêu đại hạn hữu thì chí Thượng thực tấu ca đồ duyệt quỷ[4] Phân hương mại lí khổ đinh ninh Lạc lạc trượng phu hà nhĩ nhĩ Gian hùng biệt tự hữu cơ tâm Bất thị minh ai nhi nữ khí Thiên cơ vạn xảo tận thành không Chung cổ thương tâm Chương Giang[5] thủy Ngã tư cổ nhân thương ngã tình Bồi hồi phủ ngưỡng bi phù sinh Như thử anh hùng thả như thử Huống hồ thốn công dữ bạc danh Nhân gian huân nghiệp nhược trường tại Thử địa cao đài ưng vị khuynh	Anh hùng một thuở nay ở đâu? Người xưa đã qua, ôi! người nay tới Chẳng thấy Ngụy Vũ đế trong thành Nghiệp Chỉ thấy đài Đồng Tước ở bên sông Nền đài tuy còn, nhưng đã nghiêng đổ Gió lạnh thét gào, cỏ thu tàn úa Lầu Ngọc Long, Kim Phụng cũng mịt mờ dấu vết Huống chi ca nhi, vũ nữ trong đài Người ấy lúc thịnh, ai dám chống lại? Coi thường vua, lấn lướt vương hầu Chỉ hận mấy tầng lầu cao sừng sững Mà nàng Tiểu Kiều đến già vẫn là vợ Chu Lang Một sớm mai hạn lớn xảy đến Dâng thức ăn, đàn hát mong làm vui hồn ma Chia hương, bán giày, khổ tâm dặn dò Bậc trượng phu tài ba lỗi lạc mà sao như thế? Kẻ gian hùng riêng có mưu kế trong lòng Chẳng phải kêu thương ủy mị như tính khí đàn bà? Rốt cuộc muôn khéo nghìn khôn cũng thành không tất cả Từ ngàn xưa đau lòng nước sông Chương Ta nghĩ đến người xưa mà xót nỗi mình Bồi hồi ngẩng lên cúi xuống, thương kiếp phù sinh Anh hùng đến như thế mà như thế Huống chi những kẻ có chút công nhỏ mọn, danh vọng mỏng manh Nghiệp lớn ở đời nếu còn mãi Thì tòa đài cao ở đất này đã chưa đổ

   

---

---

Chú thích

1. ▲ Tức Tào Tháo 曹操 (155-220), tự là Mạnh Đức 孟德, thời Kiến An có công thống nhất bắc Trung quốc, làm quan đến chức thừa tướng, phong Ngụy Vương 魏王. Sau khi Tào Tháo chết, con là Tào Phi 曹丕 phế bỏ nhà Hán, lên làm vua, truy tôn là Ngụy Vũ Đế 魏武帝
2. ▲ Ngọc Long, Kim Phượng: tên hai lầu ở hai bên đài Đồng Tước
3. ▲ Vợ của Chu Du 周瑜, đô đốc quân Ngô. Khổng Minh 孔明 khích Chu Du đánh Tào Tháo 曹操, xuyên tạc bài phú của Tào Thực 曹植 (con Tào Tháo) đọc cho Du nghe, nói là Tào Tháo xây đài Đồng Tước để bắt hai chị em Đại Kiều (vợ Tôn Sách 孫策) và Tiểu Kiều (vợ Chu Du 周瑜) đem về nhốt. Chu Du nổi giận quyết đánh, diệt tám mươi vạn quân Tào ở trận Xích Bích 赤壁
4. ▲ Lúc sắp chết, Tào Tháo dặn các tỳ thiếp hằng ngày phải cúng các món Tào Tháo thích ăn khi còn sống và có nữ nhạc múa hát để làm vui. Tào Tháo lại chia phấn sáp, giày thêu cho các tỳ thiếp để họ bán lấy tiền khi túng thiếu
5. ▲ Sông phát nguyên từ Phúc Kiến 福建, chảy qua huyện Lâm Chương