Cửu mỹ kỳ duyên/1
Thái Phu-nhân mộng triệu bất thường,
Hồ Công-tử đi chơi gây vạ.
Đời vua Thánh-Hòa nhà Minh, có một vị lão-thần tên là Hồ-Chấn-Nhạc, người huyện Hoa-Âm tỉnh Thiểm-Tây, có công chinh nam, được phong làm Hộ-Quốc-Công; Phu-nhân là Lý-Thị, sinh được năm vị Công-tử:
1° Hồ-Tất-Thái, làm Chính-điện đại-tướng-quân.
2° Hồ-Tất-Hoa, làm Đô-sát-viện ngự-sử.
3° Hồ-Tất-Hằng, làm Đề-đốc trấn-thủ biên-quan.
4° Hồ-Tất-Hanh được chiệu làm Phò-mã, cùng Công-chúa kết thân, còn người thứ năm là Hồ-Tất-Tùng mới 18 tuổi, my thanh mục tú, tướng-mạo khôi-ngô, vẫn ở nhà học tập và phụng mẫu-thân.
Năm ấy Lý Phu-nhân bẩy mươi tuổi, các vị Công-tử đưa các phu-nhân về quê hương, trước là chúc thọ mẫu-thân, sau là làm lễ tiên-tổ. Phò-mã và Công-chúa cùng tâu với Thánh-Thượng xin cho cả Hoàng-ngoại-tôn về Hoa-Âm chúc thọ. Thiên-Tử chuẩn tấu, cho cung-nga thái-giám sắm kiệu đưa về.
Hồ-Tất-Tùng dọn-dẹp cửa nhà, sắm-sanh lễ-vật, dải bàn đặt ghế, cheo đèn kết hoa, chưa bao lâu, Phò-mã cùng Công-chúa và các vị Phu-nhân đến nơi, con cháu đề-huề, họ-hàng đông-đủ, Thái-quân lấy làm vui mừng lắm. Các quan ở gần đó đều đem lễ đến chúc mừng; ngoài cửa sôn-sao, cờ tàn rợp đất; trong nhà rộn-rịp, nhã-nhạc vang giời, thực là một tiệc rất vui-vẻ. Chúc thọ xong rồi, đem nhau đến từ-đường làm lễ tế Tổ, chỉ có một mình Thái-quân ở nhà.
Thái-quân đương ngồi trên giường, bỗng chốc ngã lăn xuống đất, mê-man bất tỉnh nhân-sự. Gia-đồng vội-vàng chạy đến từ-đường báo tin. Cả nhà thất kinh hớt-hơ hớt-hải chạy về, thấy Thái-quân hai mắt nhắm nghiền lại, mặt sám như đổ chàm. Phò-mã ôm lấy Thái-quân gọi luôn mấy tiếng: « Mẫu-thân lai-tỉnh! Mẫu-thân lai-tỉnh. » Cả nhà súm lại khóc ầm lên, được một lúc, Thái-quân dần-dần tỉnh lại, mở bừng mắt ra, thở dài một tiếng, dơm-dớm nước mắt nói rằng:
« Quái lạ thay! Ta mộng thấy linh-hồn Tiên-Tổ. tay cầm cây thông; khi bước ra ngậm hồng-huyết phun đầy cửa, chắc hẳn là triệu bất tường. »
Phò-mã nói: « Mộng-ảo vô bằng, xin mẫu-thân chớ ngại. »
Ngờ đâu tay cầm cây thông tức là Hồ-Tất-Tùng, hồng-huyết phun đầy cửa tức là bị chu-diệt cả nhà. Số là Hồ-Tất-Tùng gây vạ làm cho cả nhà bị tội chu-di, về sau quả-nhiên ứng-nghiệm. Thái-quân từ khi tỉnh dậy, điều-dưỡng mấy ngày, lại được mạnh khỏe như thường.
Một hôm, gia-bộc là Hồ-Phúc ngồi trong phòng riêng uống rượu, Tất-Tùng thấy vậy, bảo Hồ-Phúc rót rượu uống chơi. Hai người chén thù chén tạc, chuyện trò lân-la, Công-tử nói:
« Lâu nay ta ở nhà phụng sự mẫu-thân, không ra khỏi cửa, nay nhân cả nhà đông đủ, ta muốn đi chơi cho giải trí, nhà ngươi nghĩ thế nào? »
Hồ-Phúc nói: « Tôi nghe Hàng-Châu có cảnh Tây-Hồ thực là danh thắng thứ nhất, âu là thày-trò ta cùng đi ngoạn cảnh một phen. »
Công-tử mừng lắm, vào xin phép đi chơi, Thái-quân không bằng lòng cho đi, thày-trò bàn nhau cứ lẳng-lặng đi trốn. Đêm hôm ấy Tất-Tùng vào phòng lấy trộm vàng bạc gói vào một gói, cùng Hồ-Phúc lẻn ra cửa sau, mới ra đến cửa thành đã sinh sự đánh chết người.
Nguyên cửa thành có hai tên lính canh cửa: 1· là Thôi-Đại, 2· là Từ-Vinh. Hồ-Phúc gọi mở cửa, hai người sực thức dậy quát rằng:
« Đêm khuya tối tăm, ai đi đâu mà gọi cửa như vậy. »
Hồ-Phúc nói:
« Hồ Công-tử về kinh có việc, chúng bay mở cửa cho mau. »
Từ-Vinh toan ra mở cửa, Thôi-Đại cản lại mà rằng:
« Chẳng biết Công-tử, Công-tôn là ai cả, đưa cho ta hai lạng bạc, ta mở cửa cho ra. »
Công-tử nổi giận, nắm lấy Thôi-Đại dìm xuống đất đánh luôn mấy cẳng tay. Từ-Vinh thấy vậy, vội-vàng ra mở cửa. Thày-trò Công-tử theo ra ngoài thành, kéo thẳng lên đường. Từ-Vinh ngoảnh lại thấy Thôi-Đại đã chết rồi, vội-vàng chạy về nhà Thôi-Đại báo tin.
Mẹ Thôi-Đại hóa chồng từ năm hai mươi ba tuổi, chỉ được có một mình Thôi-Đại, thủ tiết nuôi con, mong cho trưởng thành để cậy nhờ về mai sau. Đêm hôm ấy chợt thấy Từ-Vinh báo tin, hoảng-hốt chạy ra cửa thành, ôm lấy Thôi-Đại mà khóc rằng:
« Hài-nhi ơi! Con có một mẹ, mẹ có một con, nay con bị Công-tử đánh chết, mẹ biết trông cậy vào đâu! Giời cao, đất dầy, thảm-thiết chưa! Thôi thời mẹ chết theo con cho rảnh. »
Nói đoạn toan tự-tử mà chết. Từ-Vinh tìm lời khuyên giải. Sáng hôm sau đem việc ấy vào huyện trình quan, quan Huyện Hoa-Âm là Hứa-công tức khắc thân-hành khám-nghiệm; khám xong lên kiệu thẳng vào Hồ-phủ, đem việc Công-tử đánh chết Thôi-Đại kể hết một lượt, cả nhà sợ hãi thất kinh. Phò-mã nói:
« Xin đại-nhân cho đòi Thôi lão-mẫu để tiểu-đệ liệu cách điều đình ».
Hứa-công liền sai người đi đòi Thôi lão-mẫu vào Hồ-phủ yết-kiến. Phò-mã nói:
« Em ta đã nhỡ đánh chết con nhà bà, nó đã chết rồi không thể sống lại được, vậy thời bà ở trong phủ với ta, lúc sống thời ta phụng-dưỡng, khi chết thời ta tống-táng, và lập đền tiết-hiếu phụng sự trăm năm, đừng sinh sự làm chi nữa. »
Thôi lão-mẫu xin vâng nhời. Phò-mã bèn sai gia-tướng sắm sửa quan-quách, khâm-liệm, làm lễ hậu tang cho Thôi-Đại, điều-đình đâu đấy, Hứa-Công từ biệt ra về.
