Ca trù thể cách/7
VĂN THU-KHOA NGAI TẾ VỢ
1Gió nữ phất phơ, mưa ngâu lác đác.
Duyên Bình-thủy sum vầy đà tan rả, ngạt ngào bọt nước sóng xao.
2Đuốc loan phòng tỏ rạng phút khêu lờ, sảng sốt ngọn đèn gió tạc.
Nhớ linh xưa:
3Tánh đúc son vàng, tình không đen bạc.
Chen dưới nguyệt vóc tròn hơn nguyệt, phòng huê đà rực rỡ gương trinh;
4Ơ trong trần mà chẳng nhuốm trần, vườn dâu khỏi lấm nhơ bụi cát.
Trong vậy màu bùn cũng đục, những dự sang giàu, của trăm xe đưa rước nào màng,
5Nghèo mang khố chuối mà khôn, phải duyên đằm thắm, cầu mấy nhiệp xa xuôi gánh gác.
Ơ với mẹ đà trọn niềm hiếu hạnh, chịu lòn theo lân lý với anh em,
6Lúc theo chồng dư biết chữ xướng tùy, đẹp đẻ với xóm diềng cùng chú bác.
Ưa mùi đạo khuyên chồng nấu sữ, nam tử may nợ nước đền bồi,
7Thảo thờ thân giữ phận chưng lê, nữ công trọn giềng nhà gánh vác.
Trường khoa mục qua mong chí cả, ít nhiều đà mở mặt với non sông,
8Nhà hàn vi bậu dốc tay nưng, may mắn đặng cất đầu cùng bạn tác.
Chồng vợ thảm đều không cha mẹ, em luống than phận khéo lẻ loi;
9Cậu cô hòa một cữa anh em, tình vui thuận lời không chích mác.
Công danh lỡ vì mang bịnh quỉ, em chẳng phải như vợ Mải-thần ngày trước, thời chưa nên làm thói dễ duôi,
10Khó hèn cam nào dám trách trời, bậu chẳng phải như vợ Tô-tần ngày nọ, vận chưa đạc đam lòng khi bạc.
Phận khó khăn yếu đuối, vóc liễu bồ dầu dãi nắng mưa,
11Con nhỏ dại thơ ngây, tay chủ quỉ không rời thước tấc.
Ở theo thì, làm theo thế, qua khỏi tuần sấm đất tan bia,
12Bay kịp chúng nhảy kịp thì, mới đặng hưởng gió trần đưa các.
Ăn cần ở kiệm, giàu không khoe khó cũng không dua,
13Mua nghĩa chác nhơn, trước chẳng phai sau chẳng lạt.
Chữ thê tùng phu quí, em nan than chẳng nhờ của cũng nhờ công;
14Câu phụ tác tử thừa, bậu nong nả chưa nên vai đà nên vác.
Nghiệp tiên thế anh lo gầy dựng, mầng thầm đà mở mặt với hương lân,
15Đạo thánh hiền bậu dốc khuyên đương, gắng vó đã nên gương cùng hậu giác.
16Ốc đà hết lúc gian truân, hay chưa tới chừng hanh đạc.
Bổng đâu khiến gió giay mưa tạt, non hoa hạc lặn trầm trầm,
17Nào hay nổi vật đổi sao dời, cữa sổ ngựa qua thoát thoát.
Ôi!
8Sông Lệ vàng chìm, non Côn ngọc nát.
Cảnh giai lão trách lòng trời đất, khó có nhau giàu cũng có nhau;
19Quỉ vô thường làm cuộc bể dâu, vật tráo chác người sao tráo chác.
Con sáu tuổi thơ ngây một bóng, em bao đành nhắm mắt tắm tiên,
20Chồng trăm bề lo lắng một mình, bậu bao nỡ sấp lưng cỡi hạc.
Ai mượn lão Diêm-phù rước khách, mẹ lìa con vì gã khiến ức oan,
Ai mượn ngươi Quỉ-bá đưa người, chồng xa vợ ở ngươi nên bạc ác.
Chữ đại đức tất đắc kỳ thọ, đọc tới phát buồn,
22Câu tích phước tất hữu dư khương, nghe càng thêm lạt.
Qua để bậu chẳng bằng tiền đủa, phận phân gương chẳng kịp nửa giờ;
23Trời giết người chi sá gươm dao, chừng nghèo ngặt không đây một lát.
Đêm khuya hãy nưng niêu một trẻ, nghĩ từ cơn ruột tợ kim châm,
24Ngày ra vào vắng vẻ không em, nhớ từ chặng gan dường muối xát,
Cuộc long hổ lấp rồi ba tấc đất, ôi thôi rồi má phấn hồng nhan,
25Bạn phụng loan phân rẻ một phương trời, lo đáo đễ duyên đơn phận bạc.
Đã biết kiếp thác là kiếp mất, tấm lòng thành đủ bảy tuần chay.
26Cho hay người mất mà nghĩa còn, thô lễ tế vài mâm mặn lạt.
Hởi ôi tiếc thay! Hởi ôi thương thay!