Khối tình con/Quyển thứ hai/V.7
7. — Bài kính viếng quan Guéroult
vì quan, nha, tổng, lý, đồng-châu-hạt
thảo một bài văn gửi về Đại-Pháp để
kính viếng quan Đại-lý Hưng-hóa
trước là ông Guéroult đã dự cuộc
vinh hạnh mà tử trận ở thành Ver-
dun. Sau nhân ngồi buồn đem sửa
lại, đã đăng lên báo-trương và in vào
tập Khối-tình-con này, cũng để biểu
cái tình người Annam đối với nước
Bảo-hộ),
Giời tây một trận sa-trường, tấm trung nghĩa bựt rơi hòn máu đỏ.
Thành Trúc ba năm thiện-chính, mảnh ân tình treo gác chốn non xanh.
Chết vì việc nước, sự thế là vinh;
Cảm tự lòng dân, lễ xin có viếng.
Quan, nha, tổng, lý, đồng-châu-hạt châu Thanh-sơn chúng tôi, chợt nghe tin trận đánh ở Verdun, quan Đại-lý Hưng-hóa trước là ông Guéroult đã tạ thế.
Thương ôi!
Nhớ khi xưa: ngài cai trị hạt chúng tôi,
Gió hòa xa bay,
Mưa xuân khắp vẩy.
Dựng năm trường tổng-học, nền giáo dục từ đấy mở mang.
Sửa một chợ Đồn-vàng, việc buôn bán ngày thêm tiện lợi.
Dân đương mến chính,
Ngài đã thăng quan.[1]
Cánh hồng kia bay bổng tuyệt vời;
Cồn cát nọ còn phơi vết móng.[2]
Từ giặc Đức sinh lòng man dã, hổ dữ lang tham,
Đất châu Âu gây việc binh đao, xương cao thịt nát.
Vì nhẽ phải trong loài người, theo giận chung của thiên-hạ; nước Đại-Pháp mới giốc tình Bào chạch, [3] nổi trận phong ba,
Hết bổn-phận là dân nước, góp trách-nhậm với mẫu-bang; quan Guéroult phải bỏ thú Hạc cầm,[4] theo đường binh cách.
Giời cao bể cách,
Ngày đi tháng qua.
Những mong, cuộc tranh chiến bên tây-phương, nước Đại-Pháp chóng thu toàn thắng.
Cho được, việc cai trị ở thuộc-quốc, ông Guéroult có buổi trùng-lai.
Mà không ngờ,
Đều vui chưa sang,
Tin buồn đã đến,
Sông sầu núi thảm, giang sơn nhớ lại khách tuần-lương.
Cỏ héo huê rầu, phong cảnh tiếc thay người thiện-chính.
Thôi thời thôi!
Chốn hàng-trận là nơi tính mạnh;
Lúc tử sinh tỏ mặt anh-hùng,
Chúng tôi nay trộm nghĩ riêng rằng: ông dẫu chết mà thành Verdun còn,
Chắc lòng ông cũng coi hơi rằng: ông hoặc còn mà thành Verdun mất.
Một thành Verdun còn; mà 536 ngàn dặm đất nước Lãng-sa, thành như đồng, quách như đá.
Một tấm thân ông chết; mà hơn 30 vạn quân tướng giặc Phổ-lỗ, máu thành bể, xương thành gò.
Sống có hơn người,
Chết đà đáng giá,
Suối vàng yên dạ,
Giời xanh chứng công.
Ruột gan kia đã giãi với non sông,
Hồn phách ấy ắt theo cùng súng đạn.
An-sơn Bạch-lĩnh, tinh linh chót-vót ngàn tầm,
Đông-á Tây-âu, danh tiếng vang lừng bốn bể.
Rồi tan cơn Âu-chiến, nước có lần vui nhạc khải-ca.
Thời trong thành Verdun, ông chắc cũng dự bia kỷ niệm.
Vậy cho nên, quan dân châu Thanh-sơn chúng tôi, vợi lòng thương tiếc, kiếm lễ chúc mừng.
Chúc cho,
Đại-Pháp ngàn thu!
Guéroult vạn kiếp!
