Lương Chiêu Minh thái tử phân kinh thạch đài

by Nguyễn Du

Nguyên văn chữ Hán	Phiên âm Hán Việt	Dịch nghĩa
梁朝昭明太子分經處 石臺猶記分經字 臺基蕪沒雨花中 百草驚寒盡枯死 不見遺經在何所 往事空傳梁太子 太子年少溺菸文 強作解事徒紛紛 佛本是空不著物 何有乎經安用分 靈文不在言語科 孰為金剛為法華 色空境界茫不悟 癡心歸佛佛生魔 一門父子多膠蔽 一念之中魔自至 山陵不涌蓮花臺 白馬朝渡長江水 楚林禍木池殃魚 經卷燒灰臺亦圯 空留無益萬千言 後世愚僧徒聒耳 吾聞世尊在靈山 說法渡人如恆河沙數 人了此心人自渡 靈山只在汝心頭 明鏡亦臺 菩提本無樹 我讀金剛千遍零 其中奧旨多不明 及到分經石臺下 終知無字是眞經	Lương triều Chiêu Minh thái tử phân kinh xứ Thạch đài do kí "Phân kinh" tự Đài cơ vu một vũ hoa trung Bách thảo kinh hàn tận khô tử Bất kiến di kinh tại hà sở Vãng sự không truyền Lương thái tử Thái tử niên thiếu nịch ư văn Cưỡng tác giải sự đồ phân phân Phật bản thị không bất trước vật Hà hữu hồ kinh an dụng phân Linh văn bất tại ngôn ngữ khoa Thục vi Kim Cương vi Pháp Hoa[1] Sắc không cảnh giới mang bất ngộ Si tâm quy Phật Phật sinh ma Nhất môn phụ tử[2] đa giao tế Nhất niệm chi trung ma tự chí Sơn lăng bất dũng liên hoa đài Bạch mã triêu độ Trường Giang thủy Sở lâm họa mộc trì ương ngư[3] Kinh quyển thiêu hôi đài diệc dĩ Không lưu vô ích vạn thiên ngôn Hậu thế ngu tăng đồ quát nhĩ Ngô văn Thế Tôn[4] tại Linh Sơn Thuyết pháp độ nhân như Hằng Hà sa số[5] Nhân liễu thử tâm nhân tự độ Linh Sơn chỉ tại nhữ tâm đầu Minh kính diệc phi đài Bồ Đề bản vô thụ[6] Ngã độc Kim Cương thiên biến linh Kì trung áo chỉ đa bất minh Cập đáo Phân kinh thạch đài hạ Chung tri vô tự thị chân kinh[7]	Nơi Chiêu Minh thái tử triều Lương chia kinh Đài đá còn ghi chữ "Chia kinh" Nền đài gai góc lấp trong mưa bụi Trăm loài cỏ sợ lạnh đều chết khô hết Không thấy kinh còn lại nơi đâu Chỉ nghe kể chuyện thời xưa Lương thái tử thời niên thiếu say mê văn chương Gượng bày đặt phân tách chi ly rắc rối Phật vốn là không, chẳng vướng vào vật Có gì tùy thuộc vào kinh mà chia với phân? Văn thiêng không phải nhờ khoa ngôn ngữ Cái gì là kinh Kim Cương, cái chi là kinh Pháp Hoa? Cảnh giới Sắc Không mờ mịt không hiểu U mê mà theo Phật thì Phật sinh ra ma Cha con một nhà cùng mù quáng hết Chỉ trong một niệm, ma tự đến Ở nơi lăng núi không có đài sen nổi lên Một sớm ngựa trắng vượt sông Trường Giang Rừng nước Sở cháy, cây gặp tai họa, cá trong ao bị vạ Kinh cháy ra tro, đài cũng đổ Muôn nghìn lời để lại đều vô ích Chỉ để cho đám sư ngu dốt đời sau tụng đọc điếc tai Ta nghe nói đức Thế Tôn tại Linh Sơn Thuyết Pháp cứu người nhiều như cát sông Hằng Người hiểu tâm này, người tự độ Linh Sơn chính ở tại lòng ta Gương sáng không có đài Bồ đề vốn không cây Ta đọc Kinh Kim cương hơn nghìn lần Nhiều yếu chỉ sâu sắc trong đó ta không rõ Đến nay, dưới đài đá "Chia kinh" Mới hiểu kinh "không chữ" mới thật là chân kinh

   

---

---

Chú thích

1. ▲ Kim Cương, Pháp Hoa: tên hai bộ kinh Phật
2. ▲ Một nhà cha con (cùng không hiểu Pháp). Lương Vũ Đế 梁武帝, năm Phổ thông thứ 8, sai sứ đi thỉnh Bồ Đề Đạt Ma 菩提達摩 về thành đô là Kim Lăng. Đế hỏi: "Trẫm lên ngôi đến nay, xây chùa, chép kinh độ tăng không biết bao nhiêu mà kể. Vậy có công đức gì không?". Sư Đạt Ma đáp: "Đều không công đức. Tại sao không có công đức?. Bởi vì những việc vua làm là hữu lậu chỉ có những quả nhỏ trong vòng Nhân, Thiên, như ảnh tùy hình, tuy có, nhưng không phải thật. Vậy công đức chân thật là gì?. Trí phải được thanh tịnh hoàn toàn. Thể phải được trống không vắng lặng, như vậy mới là công đức, và công đức này không thể lấy việc thế gian (như xây chùa, chép kinh, độ tăng) mà cầu được". Sau câu chuyện đối đáp này, Sư biết tâm vua không khế hợp được với pháp mình, bỏ đi
3. ▲ Bạch mã, Sở lâm: hai câu này nói về tích Hầu Cảnh trước là tướng Đông Ngụy, sau hàng Lương rồi lại phản Lương, cưỡi ngựa trắng qua sông Trường Giang đánh Lương Vũ đế. Khi Hầu Cảnh hàng Lương, Đông Ngụy đưa tờ hịch cho Lương, có câu: "Sợ nước Sở mất vượn, họa lây đến cây rừng, cửa thành cháy, vạ lây đến cá dưới ao"
4. ▲ Chỉ Phật Tổ
5. ▲ Hằng Hà là một con sông ở Ấn Độ, hai bờ toàn cát. Hằng Hà sa số: nhiều như cát sông Hằng, câu này sau trở thành một thành ngữ
6. ▲ Bài kệ của Lục tổ Huệ Năng 六祖慧能: "Bồ đề bản vô thụ, Minh kính diệc phi đài, Bản lai vô nhất vật, Hà xứ nhạ trần ai?" 菩提本無樹, 明鏡亦非臺。 本來無一物, 何處惹塵埃 (Bồ đề vốn không cây, Gương sáng chẳng phải đài, Xưa nay không một vật, Bụi bặm bám vào đâu?)
7. ▲ Vô tự kinh: kinh không chép bằng chữ. Ý nói đạo ở tâm chứ không phải ở kinh kệ