Luân lý giáo khoa thư - Lớp Sơ đẳng/I/28
28. — Nghiện rượu.
Người rượu-chè là người vô-dụng cho xã-hội. Thật thế, người ta bao giờ cũng cần đến cái thân-thể khỏe mạnh, cái trí-tuệ minh-mẫn để làm công kia việc nọ; trước là để lập thân, sau là để báo đền cho nhà cho nước, khiến cho khỏi xấu cái tiếng làm trai ở đời. Thế mà ai đã đa-mang vào rượu-chè, thì không những là trí-tuệ kém đi, mà đến thân thể cũng hao-tổn, làm gì cũng không được. Những người rượu-chè thì cả đời chỉ đeo nặng cái thân vô-dụng và làm cái gương xấu cho loài người.
Rượu là một vị thuốc độc. Không những nó làm hại cho một người mắc nghiện mà thôi, nó làm hại lây đến cả con cái, nòi giống mình nữa. Những người nghiện rượu thì con cái hay ốm yếu, ngu-si. Bởi vậy, các nước bên Âu-châu, người ta tìm cách trừ bỏ các thứ rượu mạnh. Ta cũng nên bắt-chước người ta mà chừa bớt sự uống rượu, để giữ lấy nhân-phẩm của mình và cho khỏi hại đến nòi-giống nhà mình.
Tiểu dẫn. — Hại về rượu.
Phương và Hòa đứng nói chuyện với nhau. Chợt Phương trông thấy thằng Bao đi qua, chỉ mà nói rằng:
« Kìa thằng Bao đi kia. Trông nó thật là đáng thương. Ngu dại và ốm-yếu như nó, chắc sau chẳng làm gì được ra trò, mà không khéo rồi lại chết non như cha nó ngày trước thôi ».
Phương và Hòa nói chuyện thằng Bao.
Hòa nói rằng: « Tôi thấy người ta nói ông nó thuở trước giết người lấy của, cho nên cái oan-hồn nó cứ theo báo mãi đấy. »
Phương nói: « Chuyện ấy huyền-hoặc, ta biết đâu mà tin, nhưng có một điều thật, là nhà nó chỉ hại về rượu. Cha nó ngày trước rượu-chè be-bét, đến nỗi một hôm uống say quá, ngã lăn ra mà chết. Đến nó bây giờ, trông gầy-gò[1] mà ngơ-ngẩn như người không có hồn, thế cũng là do cái khí-huyết suy nhược của cha nó truyền lại. Đó anh xem, cái bệnh rượu nó hại người ta như thế, có đáng kinh không! »
Giải nghĩa. — Suy nhược = mòn yếu đi.
Câu hỏi. — Người nghiện rượu thì trí-tuệ và thân-thể làm sao? — Bệnh rượu còn hại đến ai nữa? — Phương trông thấy Bao, nói gì? — Hòa nói gì? — Phương đáp lại làm sao?
Cách-ngôn. — Sang đâu những kẻ say-sưa tối ngày.
- ▲ ốm-o