Phật giáo triết học/III-III-2

Văn thư lưu trữ mở Wikisource

2. Hình thức của giải thoát.— Hình thức của giải thoát có hai: một là tự lực, hai là tha lực.

Tự lực giải thoát, là lấy tự sức mình mà giải thoát cho mình. Hình thức giải thoát nầy dựa vào thuyết bảo rằng: ngay trong con người có hạn lại có bao tàng được cái tánh vô hạn: trong tiểu ngã có bao tàng đại ngã (tức là bao tàng phật tánh). Nhờ sự bao tàng đó mà khai phát được giác tánh để đạt đến cảnh giới lý tưởng.

Tha lực giải thoát, là lấy tự kỷ mà dung hiệp với thật tại, tin rằng thật tại có sức tuyệt đối, thâu hút được tự kỷ ở lai thế, nghĩa là sau khi tâm thân ta đã chết mất.

Về giải thoát luận, tán mạn ở trước kia đã có nói qua. Đây chỉ thuật lại sơ lược, không cần nói dài ra.