Sách quan chế/53
NỘI CÁC, 內閣
secrétariat impérial, grande chancellerie.
Lệ đặt sung biện sự vụ bốn ông; dùng quan trong các viện, chánh tam, tứ phẩm bốn ông.
Ti thuộc có Thượng bữu, Tư luân, Bí thơ, Bổn chương, bổn sở. — Sở Bổn chương lại phân làm ba là Lại-hộ chương, Lễ-binh chương; Hình-công chương; dùng chức bên viện Hàn lâm mà sung bổ.
Đời Minh-mạng năm đầu, có đặt văn thơ phòng, qua năm thứ hai, lại phân bốn tào, điển thủ ấn chương, bộ tịch, quan thơ, khởi cư chú, các công việc.
Thiệu-trị năm thứ bảy, có chỉ dụ rằng đặt quan Nội các là cho được hầu gần trong chỗ cấm, để mà thừa phụng tư luân, tiếp thọ phong chương, chỉ tuân thần hàn[1], chức chưởng rất nên quan trọng, lẽ phải châm chước bỏ lại điển mà dùng hàng khoa mục.
Lấy theo hội điển nhà Thanh; Nội các đại học sĩ, Mản, Hán, đều hai người, Vua chọn để mà tán lý cơ vụ, biểu suất bá liêu, nghĩa là vùa giúp việc chánh, đổng sức các quan; lảnh sắc rồi, kiêm các điện các, cùng lảnh làm Thượng thơ trong sáu bộ.
Hội điển nhà Thanh đặt là:
Bảo hòa điện; 保和殿
Văn hoa điện; 文華殿
Võ anh điện; 武英殿
Thể nhơn điện; 體仁殿
Văn huyên các. 閣淵文
Hội điển Nam-việt đặt là:
Cần chánh điện; 勤政殿
Văn minh điện; 殿明文
Võ hiển điện. 武顯殿
Đông các 東閣 Đại học sĩ. Các, điện cũng đều để chữ Đại học sĩ, đều là tước gia phong cho các quan lớn nhứt.
Lấy theo hội điển nhà Thanh, chức Đông các, thì là chưởng phu tấu bổn chương, truyền tuyên luân bột, nghĩa là dâng tâu chương sớ, truyền rao lời Vua phán dạy. Ti thuộc có nhiều chức lớn, hoặc lấy bên Hàn lâm, hoặc rút bên Bộ, viện. Có Trung thơ khoa, Trung thơ xá nhơn, hay việc thơ tả lời cáo sắc.
Hễ Triều đình xuống đức âm, rao bảo bá quan, thì kêu là chế; bố cáo thiên hạ, kêu là chiếu; mở lời dạy biểu, kêu là cáo; thân minh chức thủ, kêu là sắc[2]; trong ngoài phong chương dâng lên mà khánh hạ Hoàng đế, Hoàng thái hậu, kêu là biểu; giấy dâng cho Hoàng hậu, kêu là tiên; giấy trần sự kêu là sớ. Ấy đại để là chức chưởng hàng nội các.
Chú thích
- ▲ Tư luân là lời Vua phán dụ; phong chương là sách phong cùng chương sớ; thần hàn là giấy tờ nhà Vua.
- ▲ Vua phong quan cho ai kêu là sắc.