Trả lời ông Phan Khôi về vấn đề lập hiến
Mới rồi, ông Phan Khôi có đăng một "bức thư ngỏ" cho tờ báo Đông tây, hỏi về câu chuyện lập hiến.
Ông hỏi: Chuyện lập hiến là chuyện thực hay chuyện không? Nếu là chuyện thực thì sao nay vua Bảo Đại sắp về, chưa thấy dự bị gì cả?
Hai câu hỏi đó đều không thuộc quyền tôi có thể trả lời được. Tôi là nhà ngôn luận, có cái ý kiến riêng về việc cải cách chánh trị Trung, Bắc kỳ, đem ra trình bày cho quốc dân biết, cho chánh phủ hay. Nếu ý kiến ấy mà đắc dụng, thì thành câu chuyện thực, nếu không đắc dụng thì chung quy cũng hóa ra câu chuyện không.
Tôi là người khởi xướng ra cái thuyết lập hiến, há tôi lại không trông mong cho lời bàn của tôi thành sự thực? Nhưng thành hay không thành, thật không thuộc ở tôi mà ở các bậc cầm quyền vậy.
Cứ như lời diễn thuyết của quan Toàn quyền Pasquier ở Hội đồng chánh phủ ngày 28 Octobre 1930, thì nghe như chánh phủ bảo hộ cũng muốn nhân việc đức Bảo Đại về nước mà sửa đổi lại chánh trị ở Trung, Bắc kỳ, nhưng định sửa đổi ra làm sao, có gì là giống với cái thuyết lập hiến của tôi không, thì tôi đây cũng không được biết.
Tôi cũng như ông Phan Khôi, cũng như phần nhiều quốc dân ta, cũng lấy làm lạ rằng nay đã gần đến ngày vua về nước rồi, mà chưa thấy rục rịch cải cách chi hết.
Tôi cũng lo rằng có lẽ câu chuyện lập hiến của tôi rồi cũng thành câu chuyện không thật......
Nếu vậy thì cũng uổng cho cái công tôi đề xướng, uổng cho cái công các bạn tán thành, mà uổng nhất cho cái công các nhà phản đối bấy lâu nay.
Câu chuyện lập hiến là chuyện thực hay chuyện không?
Đối với tôi thì tôi rất mong mỏi cho thành chuyện thực, nhưng nào có thuộc ở quyền tôi.
Âu là ta đợi xem chánh phủ định ra thế nào.
Nhưng ngày giờ đã gấp, nếu không kịp dự bị thì e không thành sự hẳn hoi được.
Điều đó thì tôi cũng lo như ông Phan Khôi vậy.
PHẠM QUỲNH