thường hay làm hai con mắt cũng có ý để chó các thứ thủy-quái ở sông ở bể không quấy nhiễu đến.
Trong đời Hùng-Vương lại có hai truyện mà ngày nay người ta thường hay nói đến, là truyện Phù-Đổng Thiên-Vương và truyện Sơn-Tinh Thủy-Tinh:
Phù-Đổng Thiên-Vương. — Đời Hùng-Vương thứ sáu có đám giặc gọi là Ân, hùng mạnh lắm, không ai đánh nổi. Vua mới sai sứ đi rao trong nước, để tìm người tài giỏi ra đánh giặc giúp nước.
Bấy giờ ở làng Phù-Đổng, bộ Vũ-Ninh (nay là bộ Võ-giàng, tỉnh Bắc-Ninh) có đứa trẻ xin đi đánh giặc giúp vua. Sứ-giả về tâu vua, vua lấy làm lạ, cho đòi vào chầu. Đứa trẻ ấy xin đúc cho một con ngựa và cái roi bằng sắt. Khi ngựa và roi đúc xong thì đứa trẻ ấy vươn vai một cái tự nhiên người cao lớn lên mấy trượng, rồi nhẩy lên ngựa cầm roi đi đánh giặc.
Phá được giặc Ân rồi, người ấy đi đến núi Sóc-sơn thì biến đi mất. Vua nhớ ơn truyền lập đền thờ ở làng Phù-Đổng về sau phong là Phù-Đổng Thiên-Vương.
Chuyện này là truyện tục-truyền như vậy, chứ không có lẽ tin làm sự thực được. Họa chăng đời bấy giờ có người tướng giỏi, đánh được giặc, về sau người ta nhớ ơn làm đền thờ thì hợp lẽ hơn. Hiện bây giờ có đền thờ ở làng Gióng tức là làng Phù-Đổng. Năm nào đến mồng tám tháng tư cũng có hội vui lắm, tục gọi là hội Đức Thánh-Gióng.
Chuyện Sơn-Tinh Thủy-Tinh — Tục truyền rằng vua Hùng-Vương thứ 18 có người con gái tên là Mị-Nương, nhan-sắc tuyệt trần. Sơn-Tinh và Thủy-
