Trang:DaiVietsukytoanthu2.pdf/67

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
72
NGO SI LIÊN

vương giắt ngựa chạy đến cửa biển Đại-Nha, bị nước biển ngăn đường, bèn thở dài mà rằng: « Ta cùng đường rồi! » Rồi đâm đầu xuống biển. Nhà vua đuổi tới nơi, mông mênh chẳng rõ đi đâu, bèn trở về. Họ Triệu mất. Người đời sau vì cớ Việt-Vương linh-ứng, lập đền thờ phụng ở cửa biển Đại-Nha. — Đại-Nha tức huyện Đại-An ngày nay.[1]

Sử thần Ngô-Sĩ-Liên bàn rằng:

Lấy bá-thuật mà coi, thì việc Hậu-Nam-Đế đánh Triệu-Việt-Vương, thật là đắc sách! » Lấy Vương đạo mà coi, thì thật... không bằng cả loài chó, loài heo! Sao vậy? Là vì: Khi Nam-Đế trước ở động Khuất-Nao, đem việc quân mà ủy cho Việt-Vương. Vương nhặt-nhạnh đám quân tàn, giữ nơi hiểm-yếu là đất Dạ-Trạch bùn lầy, để chống với Bá-Tiên là bực anh hùng nhất trong một thuở! Vậy mà rút lại đến bắt được tướng của Bá-Tiên là Dương Sàn, người Tầu vì thế phải kéo quân lui! Khi ấy nhà vua trốn lủi trong đám dân Lào chỉ mong thoát khỏi miệng hùm mà thôi! May mà Bá-Tiên về Tầu, Thiên-Bảo cũng kế mất, bèn cất quân mà đánh Việt-Vương. Rồi giả tảng xin hòa; kết làm thông gia... Vương đem lòng thực mà đãi, cắt đất cho


  1. Đại-Nha xưa gọi là Đại-Á, hoặc Đại-Ác. Đời Lý đổi làm Đại An, nay ở cửa Liêu, xã quần Liêu, huyện Đại An có đền thờ Triệu Việt-Vương.— Kính xét: sử cũ chép việc Triệu Việt-Vương được vuốt rồng của Chử Đồng-Tử, cùng việc Nhã-Lang vào ở rể lấy trộm, rồi Triệu-việt-Vương bị thua vì mất vuốt rồng, so với chuyện Thục-An-Dương-vương với Triệu-trọng-Thủy giống nhau như hệt! Hoang đường quái lạ, chả cần phải nói! Trong đó những chuyện trùng phúc sai sự thực, đại loại như thế khá nhiều. Vậy mà mong thủ tín với đời nay, lưu truyền đến đời nay, lưu truyền đến đời sau, âu cũng khó lắm vậy!