Trang:Doi cach mang Phan Boi Chau.pdf/29

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 25 —

sóng gió vang đội tới đây làm cho rung động, chói-chát lỗ tai anh em chúng tôi.

Trận Nga-Nhật chiến tranh mà Nhật đại thắng, thật có chỗ hay cho chúng tôi rất lớn. Trong óc chúng tôi đến đây có một thế giới mới lạ mở ra.

Nước Nam ta trước khi chưa có Pháp-quốc bảo-hộ, chỉ biết thế gian nầy có nước Tàu mà thôi. Tới lúc có Pháp-quốc bảo-bộ ta rồi thì ta lại chỉ biết có Pháp-quốc. Thế-giới đổi dời, phong trào mới lạ, thật bà con ta chưa hề mộng-tưởng tới đó.

Chúng tôi bôn-tẩu quốc-sự bao lâu, nghĩ có mất xác rụng đầu cũng chẳng sợ, nhưng bất quá là bị cái thiên-lương vì nước lo toan nó bắt buộc mình phải vậy đó thôi, chứ đến quy-mô xây dựng độc lập ra sao, thì lúc ấy chúng tôi vẫn còn mơ màng như người đi giữa đám sương sa mịt mù vậy.

Từ hồi bỏ nước đi ra ngoài, đầu óc mắt tai mình mới là bắt đầu biến đổi. Nhưng không thể nào không bảo được rằng đó là nhờ trận Nhật Nga đánh nhau đả làm vang bóng cho tâm-nảo chúng tôi.

Than ôi! đến giữa thế-kỷ 19, gió Mỹ mưa Âu đã làm ồn-ào vỏ-trụ, vậy mà ngó lại nước