CHƯƠNG THỨ VII
Sự tiến bộ vật chất tự năm 1918.
Bẩy năm đã qua từ khi hết cuộc đại-chiến, nước Pháp đã thiệt-hại rất nhiều. Tuy vậy mà nước Pháp vẫn mở mang về đường thuộc-địa. Từ khi đó cõi Đông-dương bước vào một cái thời-kỳ thịnh-vượng.
Từ xưa đến nay không khi nào sự thái-bình lại lan khắp trong cõi và ở ngoài biên-thùy như vậy.
Ở ngoài thì cõi Đông-Dương nhờ được cuộc hòa-hợp của năm cường-quốc[1] liên-lạc với nhau, là nước Pháp, nước Anh, nước Nhật, nước I-ta-li và nước Hoa-kỳ.
Lại gần đây, năm 1925 chính-phủ Đông-Pháp đã ký tờ giao-hiếu với nước Xiêm. Còn như nước Tàu, dù trong nước có nội-loạn[2] cũng không xâm-phạm đến bờ cõi xứ này. Chỉ có đường xe-hỏa của người Pháp chạy Vân-Nam ở trong cái xứ khốn nạn ấy là được vô sự và vẫn chạy như thường mà thôi.
Ở trong, thì ta nhận được rằng những dân-tộc khác nhau trong cõi Đông-Dương ăn ở với nhau rất là hòa-khí. Bọn Mi-ao là những sơn-nhân hay quấy rối, năm 1920 và năm 1921 đã nhũng-nhiễu xứ Lào thì đã bị chừng-trị rồi. Thế nhưng mà họ được người Pháp lấy tình nhân-loại đối đãi thì nay họ đã thành ra những người dân hữu-ích. Người Mọi xin tùng-phục rất nhiều, nên đã bỏ cả những tạp-tục rã-man.
Ở nơi đồng bằng, dân-cư đông-đúc, trộm cướp cũng ít, vì nhân-dân có thể làm lụng mà sinh-nhai. Ở những nơi tỉnh thành đô-hội thì những tội-phạm cũng hiếm có.
Đã nhiều đời không bao giờ nhân-dân lại được thịnh-vượng về đường vật-chất như ngày nay.
Thật vậy, sự tiến-bộ về đường tinh-thần quan-trọng hơn sự tiến-bộ về đường vật-chất. Thế nhưng mà sự tiến-bộ về đường vật-chất cũng
