Trang:Linh Nam dat su 2.pdf/190

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 188 —

lối cổ tự mấy đời triều, mạo là truyện cổ-tích mới tìm thấy, hay là sách cổ-thư của gia-truyền, để bán cho nhà khảo-cổ lấy lợi. Thường thấy trong một tập văn hay một tập thơ, đề là của di-cảo một ông nào, mà tựu-trung thời sao-lục lảm-nhảm cả. Những kẻ làm càn giả-dối để kiếm lợi, sở-đắc có được là bao nhiêu, mà làm điên-đảo cả phải trái, hỗn-tạp cả trắng đen, làm vu cho cổ-nhân để lừa hậu-thế, cái vạ ấy không biết là chừng nào! Vậy chúng ta muốn khảo-cứu sách cổ-nhân phải nên chú-ý lắm. Thế cho nên bộ Lĩnh-nam dật-sử này ngờ là của người Tàu làm ra, cũng là vì cớ ấy vậy.

Hai là cái tệ sách cổ nước Nam ta thất-lạc đi mất nhiều: Nước ta từ khi thuộc nhà Hán, học theo chữ Tàu, tiền-nhân ta trước-thuật há lại không có bản sách hay để truyền về sau. Song trải mấy mươi phen người Tàu sang lấn cướp, phàm những sử sách cũ của ta di-truyền lại, phải người Tàu vơ-vét lấy đi mất cả. Vả lại khi trước ta chưa có hoat-bản để in sách, nên có trước-thuật ra bộ sách nào, muốn truyền-bá cho rộng ra cũng rất khó; mà người ta lại hay có cái tính thích Tàu hễ quyển sách quyển truyện ai không phải của người Tàu làm ra, thời coi khinh-thường ngay; ít người biết trọng cái sách cũ của cổ-nhân ta, giữ gìn lấy để truyền làm gia-bảo. Vả nước ta khi trước biến-loạn mấy phen, cũng có người văn-học trốn sang ở bên Tàu đem cả sách của nước mình sang bên đó, hoặc là cho người nước ngoài xuất-bản in ra, hoặc là tạng cả bản-thảo cho người nước ngoài. như là ông Lê Chắc có làm bộ Việt-nam sử-lược. mà lại về tay người Nhật-bản in để phát-hành ra, chớ trong nước ta thời không thấy một quyển nào. Lại như quyển Việt-sử-khảo của tiên-nho nước ta làm ra, nói về việc đời Trần đời Lý rất là tường-tận, mà bây giờ chỉ thấy chép ở trong một bộ tùng-thư của Tàu chớ người