Gươm đưa đến đâu, quân địch cụt đầu xả vai đến đó; 50 võ-sĩ hết thảy liều chết tiến lên, chém giết lung-tung, quân Pháp không kịp bắn súng, phải quay lưỡi-lê mà đâm, Henri-Rivière đốc một toán ở mạn cửa Bắc, xuống cứu cửa Đông.
Trên thành tiếng nổ càng kịch-liệt, trong thành ngoài thành, tiếng reo và tiếng vỗ tay vang một góc trời.
Giao-chiến đến hết giờ Mùi, quân Pháp đã thấy núng thế.
Bỗng ở cửa Tây, lửa cháy đùng-đùng, tiếng kêu inh-ỏi, rồi thì cửa thành mở tung, đại-đội quân Pháp kéo ồ vào. Mấy tay võ-sĩ tất-tả đến báo Hoàng-diệu:
— Thủ-hạ của quan Án-sát làm nội-ứng cho bên địch, họ đã mở cửa cho quân địch tiến vào!
Giữa lúc đó, quân Pháp ở mặt cửa Nam, cửa Bắc đổ cả đến mặt cửa Tây, tấp-nập kéo vào trong thành. Xông đến đốt-phá kho thuốc và các dinh-trại, quân ta chống-cự không kịp. Một lát, trong thành lửa cháy rực trời, than do bay khắp các phố, quân Ta với quân Pháp vẫn còn đánh nhau lộn bậy.
Hoàng-diệu đem mấy võ-sĩ xuống thành, chạy thẳng đến nhà hội-đồng, thì ra các quan cũng đã nấp cả ở đấy, chỉ thiếu Tôn-thất-Bá! Cất giọng khảng-khái và hùng-dũng, Hoàng-diệu bảo với các quan:
— Giờ chết đã đến nơi rồi. Chúng ta phải lấy cái chết mà đền ơn nhà nước.
Các quan đều hăng-hái:
— Thành đã mất rồi, Chẳng chết thì sống làm gì nữa!
Tuy rằng nói vậy, nhưng ai nấy vẫn còn trù-trừ, Hoàng-Diệu thúc-dục:
— Có chết thì chết ngay đi, sống một lúc nữa sẽ bị nhục,
