TÀI MẠNG TƯƠNG ĐỐ
Ất-sửu-niên, Mộ-Thu (1925)
Tác-giả: NGUYỄN-CHÁNH-SẮT, tự BÁ-NGHIÊM
Tiết sang trùng-cửu, thời đến mộ-thu, mận nãy chồi sương, non quay bóng nhạn, lải rải sân ngô rơi lá bạc, le the giạu cúc trổ bông vàng. Lúc bấy giờ, đương buổi đêm thanh gió mát, lại thêm trăng tỏ làu làu, gặp cảnh tượng như vầy, những khách phong-lưu, ai là người không mượn lấy chén rượu với chung trà mà vui vầy cùng bạn tác.
Nhưng, cũng thì là đêm thanh gió mát, mà người vầy kẻ khác, thật cảnh cũng khéo chìu người; bỡi vậy cho nên, cũng đồng một trời một đất, một gió một trăng, mà người vui-vẻ, kẻ nhố-nhăn, mỗi người riêng mổi cảnh.
Ấy là: Người vui ngắm cảnh thêm vui, người buồn ngắm cảnh lại xui lòng buồn.
Trong một khoảnh vườn kia, phương viên độ chừng một mẫu, cam quít sum sê, bưởi bòng thạnh mậu; phía trước có một hàng dừa suôn đuột, phía sau thêm mấy bụi trúc xanh um; chính giữa có một tòa nhà ngói 5 căn, vì cất đã lâu năm, cho nên gạch ngói cũ mèm, vừa ngó thấy thì đã biết đó là một cảnh nhà giàu xưa vậy.
Nhưng mà, nhà tuy đã cũ, song cách ở ăn vén khéo, trong ngoài sau trước sạch sẻ chẳng ai bằng. Trước sân có trồng đủ các thứ danh-hoa, có ao nuôi cá, có chỗ rộng chim, có hồ thả sen, có hòn non bộ. Những khách qua lại ngoài đường, hễ vừa ghé mắt trông vào, tuy chẳng đợi hỏi ai, mà cũng biết người ở trong nhà ấy hẳn ắt là một tay hào-hoa phong-nhả.
Trong một cảnh nhà rất có vẻ phong-lưu như vậy, mà sao trong đấy lại có một người trai-tơ trạt chừng hai mươi ngoài tuổi, hình-dung thãm đạm, áo nảo âu sầu, xem ra dường như có cái tâm-sự gì mà ưu-uất lắm vậy.
