Trang:Viet Nam Su Luoc, Quyen 2, 1928.pdf/86

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 79 —

kỷ thứ 18, năm nhâm-ngọ (1702) ông Nguyễn-phúc-Chu mới sai người sang cống vua nhà Thanh để xin phong làm vua, nhưng Thanh-triều nói rằng nước Nam còn có họ Lê không phong được cho họ Nguyễn. Việc ấy lại im đi. Ông Nguyễn-phúc Chu bèn xưng là quốc-chúa và đúc cái ấn Đại-việt quốc Nguyễn chúa vĩnh trấn chi bảo 大 越 國 阮 主 永 鎭 之 寶 để làm cái truyền quốc bảo, đến đời vua Thế-tổ mới thôi. Đến năm giáp-tí (1744) ông Nguyễn-phúc Khoát mới xưng vương-hiệu và đổi lại chế-độ, định ra triều nghi.

Bấy giờ nước tuy độc lập, nhưng vẫn không đặt quốc-hiệu. Những người ngoại quốc thường gọi đất chúa Nguyễn là Quảng-nam-quốc 廣 南 國. Đấy là vì ở Quảng-nam có phố Hội-an (Faïfo) là chỗ người Tàu và người các nước ra vào buôn bán, cho nên mới lấy tên Quảng-nam mà gọi nước.

Còn những công việc họ Nguyễn làm ở phía nam quan-trọng cho nước Nam ta hơn cả, là việc mở mang bờ cõi, khiến cho nước lớn lên, người nhiều ra, và nhất là chiêu mộ những người nghèo khổ trong nước đưa đi khai hóa những đất phì nhiêu bỏ hoang, làm thành ra Nam-kỳ bây giờ phồn phú hơn cả mọi nơi, ấy là cái công họ Nguyễn với nước Nam thật là to lắm vậy.