Những đạo quân Tiêm và quân Lào sang đánh ở mặt Quảng-trị, Nghệ-an và Trấn-ninh, đều bị tướng quân là Nguyễn văn Xuân 阮 文 春, Phạm văn Điển 范 文 典 và Lê văn Thụy 黎 文 瑞 đánh đuổi, chỗ nào quan quân cũng được toàn thắng, giữ được bờ cõi nguyên như cũ cả.
Quân Tiêm sang đánh từ tháng giêng năm giáp-ngọ (1834), đến tháng năm năm ấy, thì quan quân đã bình xong cả mọi nơi. Vua Thánh-tổ mừng-rỡ, ban thưởng cho các tướng-sĩ và bố cáo ra cho mọi nơi đều biết.
9. VIỆC AI-LAO. Nước Nam ta về đời vua Thánh-tổ thì to rộng hơn cả, là vì quân Tiêm-la cứ hay sang quấy-nhiễu cho nên các xứ ở Lào đều xin về nội thuộc nước ta.
Năm đinh-hợi (1827), người Nam-chưởng (Luan-Pra-bang) thông với Tiêm-la, rồi cứ đem quân xuống quấy-nhiễu đất Trấn-ninh. Tù-trưởng là Chiêu Nội 昭 内 xin đem đất Trấn-ninh về nội thuộc Việt-nam. Vua Thánh-tổ phong cho Chiêu Nội làm Trấn-ninh phòng-ngự-sứ 防 禦 使 cai-quản cả 7 huyện, lại phong cho những thổ-mục làm thổ tri-huyện và thổ huyện-thừa. Chiêu Nội dâng sổ dân đinh và điền thổ, cả thảy được 3.000 suất đinh và 28 sở ruộng.
Lại có đất Tam-động và Lạc-phàn (trước thuộc về Vạn-tượng) cũng xin nội thuộc. Triều-đình chia những đất ấy ra làm hai phủ là Trấn-tĩnh-phủ 鎮 靖 府 và Lạc-biên-phủ 樂 邊 府. Năm ấy lại có xứ Xa-hổ (?), Sầm-tộ (Sam-teu), Mường-soạn (?), Mang-lan (Mường-lam), Trình-cố (Xiêng-khô), Sầm-nứa (Sam-neua), Mương-duy (?) và ở Ngọc-ma có Cám-cát (Kham-keut), Cam-môn và Cam-linh (?) đều xin về nội thuộc. Vua Thánh-tổ chia những đất ấy ra làm ba phủ là Trấn-biên 鎮 邊, Trấn-định 鎮 定 và Trấn-man 鎮 曼.
Phủ Trấn-biên có bốn huyện là Xa-hổ, Sầm-tộ, Mang-soạn, Mang-lan; phủ Trấn-định[1] có 3 huyện là Cam-cát, Cam-môn, và Cam-linh. Hai phủ ấy đều thuộc về Nghệ-an.
- ▲ Ở gần địa-hạt Hà-tĩnh bây giờ.
