đến đời vua Đinh-Tiên-Hoàng sai Trương-ma-Ni làm Tăng-lục đạo-sĩ, Lý-anh-Tôn dùng cả tam giáo thi học trò. Lê-trần Tôn thì cho phép Trần-Lộc lập ra Đạo-nội-tràng, ấy là cái chứng cớ của người nước ta sùng tín đạo giáo.
Đạo giáo tuy không thịnh hành như đạo nho, đạo Phật, nhưng các bậc cao nhân dật sĩ phần nhiều là tiêm nhiễm đạo giáo mà lĩnh hội được cái tinh thần. Phàm người phóng khoáng, người có mưu cơ, người biết nhẫn nhục, người ưa thanh tĩnh; người chán việc đời đều là hội được cái tinh thần của đạo giáo cả.
Còn cái hình thức bề ngoài, như các việc ma quỉ, thần tiên, kiêng khem, cấm kỵ, nhương tai, kỳ phúc, thì ta tin theo cũng nhiều, nhưng bất cứ hạng người nào, ai tin thì tin không có đạo phái môn đồ nào ép buộc. Còn chính đạo phái môn đồ thì chẳng qua lác đác có mấy nhà phù thủy đạo sĩ mà thôi. Mà bọn này thì cũng chẳng qua theo thể thức cũ, bùa bèn ấn quyết, trừ ma trừ quỉ, dùng cách ấy để làm nghề kiếm ăn trong vòng hạ lưu xã hội, chớ kỳ thực thì không biết tôn chỉ đạo giáo là gì.
*
* *
Đạo Lão-Tử cốt lấy thanh tĩnh tự nhiên làm tôn chỉ, cái ý tưởng ấy rất cao xa, không phải người tầm thường hiểu thấu được. Người ta có biết đích xác được cái thân là cái nguồn khổ sở, cái trí khôn là cái gốc phiền lụy, thì mới biết được cái tôn chỉ ấy là cao; lại phải xét cho thấu hết việc đời, hiểu cho rõ hết tính người, đem
