Ấu học khải mông/Bài thứ mười lăm

←

Ấu học khải mông của Trương Minh Ký
Bài thứ mười lăm

→

第十五章
Đệ¹ thập² ngủ³ chương⁴
BÀI⁴ THỨ¹ MƯỜI² LĂM³

詩 thi, thi, thơ. — 民 dân, dân. — 父 phụ, (phủ) cha. — 母 mẩu, mẹ. — 樂 nhạc, nhạc; lạc, vui. — 云 vân, rằng, nói. — 往 vản, qua, đi. — 來 lai, lại, đến, tới. — 屋 ốc (尸 thi, thây + 至 chí, đến, rất) nhà. — 自 tự, nghỉ-mình, bèn, từ, bỡi. — 於 ư, chưng, nơi, ở, hơn. — 巳 kỷ, mình; dĩ, đã. — 只 chỉ, chĩnh, thay.

詩¹ 云² 樂³ 只⁴ 君⁵ 子⁶ 民⁷ 之⁸ 父⁹ 母¹⁰ 民¹¹ 之¹² 所¹³ 好¹⁴ 好¹⁵ 之¹⁶ 民¹⁷ 之¹⁸ 所¹⁹ 惡²⁰ 惡²¹ 之²²

Kinh thi¹ rằng²: vui³ thay⁴! Người quân⁵ tử⁶ là cha⁹ mẹ¹⁰ dân⁷! Đều¹³ dân¹¹ nó¹² ưa¹⁴, thì ưa¹⁵ đó¹⁶; đều¹⁹ dân¹⁷ nó¹⁸ ghét²⁰ thì ghét²¹ đó²².^[1]

Dạy người lấy thảo nên chăng? — Nên. — Mầy giàu hơn tao, phải không? — Không. — Làm sao mầy không đến thăm người nầy? — Nó là một người dữ, ấy nên tôi không đến thăm nó. — Người quân tử có vật, chẳng phải có bỡi vật, phải không? — Phải. — Mầy thấy câu nầy nơi sách chăng? — Thấy nơi sách. — Có người ở đó không? — Có. — Người bực trung sấp lên, kẻ thảo thuận, nhiều không? — Nhiều. — Người bực trung sấp xuống có lòng ấy cũng có nhiều chăng? — Cũng có nhiều. — Sao mà biết được? — Thảo thuận, người thường có đó. — Người dữ thường làm dữ chăng? — Nó làm dữ chẳng chỗ nào chẳng đến. — Từ trên tới dưới đều thương cha mẹ mình sao? — Đều thương đó. — Tao nên đi thăm người mầy biết đó chăng? — Đừng đi thăm nó, nó là người chẳng tốt vậy. — Bài thơ nầy dịch được chăng? — Chẳng dịch được. — Vàng bạc khá lấy mua lòng thảo thuận chăng? — Mua chẳng được. — Con nít nhỏ lấy chi mà dạy? — Dạy nó lấy thảo thuận. — Anh mầy ở đâu lại? — Ở nhà lại. — Chúng ta lấy chi làm vui? — Lấy học làm vui. — Mầy ưa nhạc không? — Tôi ưa. — Trong sách nầy có nói: vui thay người quân-tử, là cha mẹ dân, mầy dịch câu nầy được chăng? — Dịch được. — Người đến đó là người nào? — Là anh tôi. — Mầy là con nhà giàu, có giống gì mà chẳng vui? — Có đều chẳng vui mà chẳng nói được. — Anh tôi biết được việc người nầy, nó làm giàu chẳng ưa người nghèo mà ưa tữu sắc. — Anh mầy biết một chẳng biết hai. Ngày trước tao thường tới lui nhà nó, biết nó là người dữ, vợ nó cũng là người chẳng lành. Tao thấy nó ưa tữu sắc, làm người chẳng thuận. Anh nó đến thăm, gặp nó với một đứa con gái xinh tốt thảy đều uống rượu. Nó chẳng đẹp, chẳng muốn thấy anh nó đến đó. — Sao vậy? — Ấy là nó giàu còn anh nó thì nghèo. — Nghèo giàu chẳng phải là tự người mà tự Trời. — Người dữ chẳng biết đều ấy.

Chú thích

▲ Trò Y! Thử nhơn sở háo phi bất thiện, nghĩa là gì? — Thưa, đều người nầy ưa chẳng phải là chẳng lành. — Đều nó làm chẳng phải là chẳng tốt, dịch làm sao? — Thưa, kỳ sở vi phi bất hảo.

[1] ▲ Trò Y! Thử nhơn sở háo phi bất thiện, nghĩa là gì? — Thưa, đều người nầy ưa chẳng phải là chẳng lành. — Đều nó làm chẳng phải là chẳng tốt, dịch làm sao? — Thưa, kỳ sở vi phi bất hảo.

[1]