Cổ nhân đàm luận/53
53. — PHẠM-LÃI BA LẦN THÀNH DANH
Phạm-Lãi dúp vua Việt Câu-Tiễn 25 năm mới phá được Ngô, sau vua Việt nên được nghiệp Bá, dửa được cái nhục ở Cối-Kê. Phạm-Lãi được phong làm thượng-tướng. Nhưng Phạm-Lãi nghĩ rằng: « Xưa nay những bậc đại-danh khó mà bền lâu được, người đời chỉ cùng nhau chung khi hoạn nạn, khó mà chung lúc yên-vui. Bèn từ quan về nhà, đổi họ tên là Chi-Di-Tử-Bì, ra cầy ở bờ bể, không bao lâu gia-tài có nghìn vạn, vua Tề nghe tiếng là người hiền, phong làm tướng. Phạm-Lãi lại than rằng: « Ở nhà thì giầu đến thiên kim, ra nước làm đến khanh-tướng, thực là bố-y chi cực, nay lại nhận tôn danh, chẳng là bất hiền dư? » Rồi lại giả tướng-ấn, chia hết của-cải cho bạn-bè, lẻn ra đất Đào, đổi tên là Đào-Chu-Công, cùng với các con nuôi súc-vật và cầy ruộng, dồng cây, không bao lâu lại lên một bậc triệu-phú, sau tuổi già chết ở đất Đào. Tay không làm nên ba lần, vạn cổ xưa nay hiếm có.