Cổ nhân đàm luận/54
54. — CHÍ KHÍ CÔ HÀNG CƠM
Trước khi vua Lê-Lợi đánh quân Minh, ở Hà-Nam có cô con gái, tình tính hào hiệp, thấy dân bị quân Tầu áp-chế khổ-sở, thường than rằng: « Ta nghe sắp có minh-chúa ra đời. khởi nghĩa tại Lam-Sơn, dận vì mình đào thơ liễu yếu, quần vận yếm mang, không được hóa làm nam-nhi mà cầm gươm giết giặc, lận suối chèo non, ra phò minh-chúa, uổng kiếp làm người. Nhưng tuy vậy, ta cũng nên gánh vác một phần, chẳng được cầm gươm giết giặc, ta cũng nghĩ mưu chi mà trừ bớt đống hôi tanh! » Rồi cô mở một ngôi hàng cơm bên bờ sông mà bán. Thường các quân Tầu vào hàng uống rượu, cô đều bỏ thuốc mê, đến đêm đem các cậu lính Tầu ra sông cắt cổ quăng xuống, như vậy có tới mấy năm, các quan Tầu vẫn dình bắt, sực khi đó vua Lê từ núi Lam ra, quân Tầu tan-tác, cô mới thôi làm nghề hàng cơm, về chùa tu không lấy chồng.