Cao đẳng quốc dân/10
Chữa chứng bệnh “ái quốc giả”
Chứng bệnh hay giả-dối là chứng bệnh chung của người nước ta, mà ở trong chứng bệnh đó lại có một chứng đặt biệt là chứng ái-quốc giả. Gần mấy năm nay, cuộc Âu-châu củ vừa xong mà cuộc “thế-giới đại-chiến” mới đã toan gây mối, chủ nghĩa quốc-gia toan hành trướng đến cực điểm. Người nước ta bây giờ ngoài thì bị làng sóng thế-giới xô đẩy mà ngũ không thế nào yên; trong thì bị giây sắt cường-quyền trói đau, mà sống không thế nào khoẻ. Lúc bây giờ những thiếu-niên với phường học mới, cho đến những người ngũ say quá độ, mới đánh thột ở trong giấc chiêm bao, thấy con em mà đau đớn cho kiếp ngựa thân trâu, trông non sông mà ngậm ngùi những mây sầu gió thảm.
Tiếng hai chữ “ái-quốc" mới vẳng vẳng ở bên tai người ta, hồn ái-quốc tuy còn dở tỉnh dở say, mà bóng “ái-quốc” nữa mờ nữa tỏ; nào là đám truy-điệu, nào là tiệc hoang-nghênh, nào là kỷ-niệm anh-hùng, nào là sùng-bái chí-sĩ, chuông dồn trống dục, nam hát bắc hò, xem ở trong một đám lúc nhúc nhúc nhao nhao, cũng đã có mấy phần người biết quyền mất nước, biết quyền nước đã mất thì tính mạng không còn, biết hồn nước có về thì gian san mới sống. Ngoài bút ái-quốc cũng đã có một đôi kẻ múa men, tên tờ giấy nhật trình cũng đã tỏ vẽ một vài câu thương nòi thương nước.
Nếu những tấm lòng ái-quốc đó mà thật-thà chắc-chắn, thì giống Tiên-Rồng, giống Lạc-Hồng, chẳng hạnh-phúc lắm sao? Nhưng tội tình thay! khốn khổ thay! người ưu thời mẫn thế chẳng bao nhiêu mà người rao danh thì đầy đường chật ngỏ, giọt nước mắt khóc nước vẫn đêm ngày chan-chứa mà xem cho kỷ thì rặt là nước mắt gừng, tiếng chuông trống kêu hồn vẫn trong ngoài dóng dả mà nghe cho tới nơi, thì rặt là chuông trống trò hội, ngoài miệng thì ái-quốc mà trong bụng vẫn là ái kim-khánh mề-đay, khi trước mặt người vẫn ái-quốc mà đến lúc đêm khuya thanh vắng thì tính toan những việc chó săn chim mồi.
Cha ôi! Trời ôi! ái-quốc gì! ái-quốc thế rư?
Treo mặt nạ ái-quốc để phỉnh chúng lừa đời, một mặt thời mua chuốt lấy tiếng chí-sĩ nhân nhân, một mặt thì ôm chặt lấy lốt ông Tham bà Đốc.
Ôi các anh em! ôi các chị em! người Âu-châu Nhựt-Bản, ai ái-quốc như thế! Ái-quốc như thế thà không ái-quốc còn hơn; Choá vàng ngoài mặt, làm tai vạ cho những kẻ chuộng vàng, xức mật đầu môi, làm khổ cực cho những người say mật; vì đá vủ phu mà oan đến ngọc; vì tròng mắt cá mà họa đến châu.
Ôi chứng bệnh ái-quốc giả kia, chết nước, chết nòi vì chứng bệnh đó, chứng bệnh đó nếu không trừ khỏi, 25 triệu dân-tộc chắt chôn sống ở rày mai. Tôi ngồi sâu, nghĩ lặng, khấn nguyện chín phương trời, ước ao thần hộ phật phù, cứu khổ, cứu nạn cấp cho tôi vị thuốc để chữa chứng bệnh đó cho người ta, mới được vị thuốc nầy là “Bụng-nhiệt-thành”.
Bụng nhiệt-thành đó là gốc ở một tấm lòng đỏ của loài người. Khi mẹ mới hoài-thai, thì đã đúc sẳng một hòn máu nóng, đến khi sinh thành trưởng đại, thì hòn máu đó càng nuôi nấng càng lớn lao, càng nấu nung càng tươi thắm; giọt máu đó xối vào sắt, sắt phải tan, giọt máu đó ruỗi vào ma, ma phải tránh. Người Nhựt-Bản có câu rằng: « Tinh thành sở chí kim thạch năng khai » nghĩa là tinh thành đã tới nơi dầu đá vàng cũng không nức nỡ. Ông Khổng-Tử có câu rằng: « Thất phu bất khã đạt chí » nghĩa là chí vững bền của một người không ai cướp được. Những câu nói đó đều là vẽ cã nét nhiệt-thành người ta; có đầy đủ một tấm nhiệt-thành mới trọn vẹn mười phần ái-quốc, thành mà không nhiệt thì kém phần nóng sốt, mà cái thành đó dể nguội; nhiệt mà không thành thì kém sức vửng bền, mà cái nhiệt đó dể lạnh, đã thành lại nhiệt, đã nhiệt lại thành, thời thần quĩ phải kinh, mưa gió chông gai cũng phải dẹp, chĩ có ai sợ ta, mà ta không phải sợ ai, chĩ có ai ỷ-lại vào ta mà ta không ỷ-lại vào ai.
Đã biết nước là mẹ ta, thì dầu hi-sinh ta với nước mà ta không quãn, trong óc chĩ có nước, ngoài việc nước ta không màng gì lợi, ta không thiết gì danh, nhiệt-thành thế nầy mới là ái-quốc, ái-quốc thế nầy mới hay cứu quốc.
Ruột tằm máu quốc thề sống thác với non sông, dạ sắt lòng son chẳng lụt sờn vì mưa nắng, nhiệt-thành như vậy, người ta có khó gì tự-lập đâu, vậy nên trong bài tự-lập lại cần thứ nhất là vị thuốc nầy:
“Bụng nhiệt-thành” 10 phân luyện chín.