Chiêu hồn nước
Hăm lăm triệu trẻ già trai gái
Bốn nghìn năm con cái Hồng Bàng
Cũng cửa nhà cũng giang san
Thế mà nước mất nhà tan hỡi trời!
5Nghĩ lắm lúc đang cười hóa khóc,
Muốn ra tay ngang dọc dọc ngang
Vạch trời thét một tiếng vang,
Cho thân tan với giang san nước nhà!
Đồng bào hỡi con nhà Đại Việt,
10Có thân mà chẳng biết liệu đời,
Tháng ngày lần lữa đợi thời,
Ngẩn ngơ ỷ lại ở người, ai thương?
Nay sóng gió bốn phương càng dữ
Tính nết xưa còn giữ được sao?
15Đổng bào chút giọt máu đào,
Thương ôi! Tội nghiệp đời nào xót đây?
Nên mau mau dậy ngay kẻo muộn,
Mà xót thương đến chốn nhị Nùng,
Xưa kia cũng lắm anh hùng,
20Dọc ngang trời đất vẫy vùng bể khơi.
Xưa kia cũng lắm người hào kiệt,
Trong một tay nắm hết sơn hà,
Nghìn thu gương vẫn không nhòa,
Mở mày mở mặt con nhà Lạc Long.
25Non sông vẫn non sông gấm vóc,
Cỏ cây xem vẫn mọc tốt tươi,
Người xem cũng đáng con người,
Cũng tai, cũng mắt như đời khác chi!
Cảnh như thế, tình thì như thế,
30Sống mà chi, sống để mà chi?
Dân Việt khổ oan tình thê thảm,
Đời người đến thế cỏn gì nước non!
Nghĩ thân thế héo hon tấc dạ,
Trông non sông lã chã giòng châu,
35Một mình cảnh vắng đêm thâu,
Muốn đem máu đỏ nhuộm màu giang san.
Ngọn gió lọt đèn tàn hiu hắt,
Tiếng quốc kêu đầy mặt anh hùng,
Nghiến răng nuốt cái thẹn thùng,
40Mà chiêu hồn cũ lại cùng non sông.
Hồn hỡi hồn! Con Hồng Cháu Lạc,
Mấy lâu nay đói khát lầm than,
Mấy lâu thịt nát xương tan,
Mấy lâu nát thịt thâm gan vì hồn!
45Trông bốn bể bồn chồn da ngọc
Xem năm châu khôn khóc nên lời,
Đêm khuya cảnh vắng im trời
Khôn thiêng chăng hỡi, hồn ơi hãy về,
Hồn về hồn cố cho nhờ
50Anh em Hồng Lạc, cõi bờ Việt Nam
Còn chi sung sướng vẻ vang,
Bằng đem da ngựa chiến tràng bọc thây.
Hồn trở về làm theo ý muốn,
Chớ rụt rè sớm muộn sao nên
55Lẽ thường thành bại đôi bên,
Chớ đắn đo quá mà quên việc mình,
Hồn trở về hy sinh quyền lợi,
Mà tận tâm đối với nước non,
Dù mà thịt nát xương mòn,
60Cái bầu nhiệt huyết phải còn say sưa!
Hồn trở về hồn mơ hồn mộng,
Nên hồn thành ra giống ngựa trâu
Hồn về hồn kịp đổi mau,
Tự do hành động mặc dầu dọc ngang!
65Hổn trở về rèn gan đúc trí,
Chớ có thêm mỹ vị cao lương,
Tháng ngày dưa muối rau tương,
Đêm khuya cảnh vắng vấn vương nỗi nhà
Hồn thiên chăng hỡi, hồn ơi hồn vế!
70Hồn trở về đừng mê mẩn nữa,
Mà thôi đừng lần lữa đêm nay,
Xưa nay những kẻ tỉnh say,
Hồn mê có nghĩ việc hay bao giờ!
Hồn về đây thăm dò nước cũ,
75Thử nghĩ xem tiên tổ ta xưa,
Trung Hoa đã phục nước rồi,
Kìa như Nhật Bản có tài hay không?
Sao các nước anh hùng như thế,
Nước Nam ta bi sỉ vô cùng,
80Để cho nhơ nhuốc non sông,
Để cho xấu hổ Tiên Rồng giống ta.
Đêm tịch mịch canh trường man mác,
Ve kêu sầu dế hát thâu canh,
Trời cao đất thẳm một mình,
85Hỡi hồn non nước giải trình trước sau.
Hồn hỡi hồn! Hồn hề hồn hỡi!
Hề hề hề! Hồn hỡi hồn ơi!
Hồn về hồn có cho nhờ
Giống nòi Hồng Lạc, cõi bờ Việt Nam!
90Hồn trở về bặm gan mà chịu,
Cảnh biệt ly tình hiểu đôi đường,
Trượng phu lòng nhớ bốn phương,
Lẽ đâu hồn chẳng vấn vương nỗi nhà?
Hồn trở về nguyệt hoa chi nữa,
95Mà thoi đưa lần lữa qua ngày,
Mặc đời say tỉnh, tỉnh say,
Hồn mê hồn nghĩ việc hay bao giờ!
Hồn hỡi hồn giang san là thế,
Giống Lạc Hồng tôi kể hồn hay:
100Kể từ hồn lạc đến nay,
Đêm đêm khóc lóc ngày ngày than than,
Cũng có kẻ trên ngàn nhỏ máu,
Cũng có người nương náu phương xa,
Có người bỏ cửa bỏ nhà,
105Có người lo nghĩ tuyết sa mái đầu.
Cũng có người làm thân trâu ngựa,
Cũng có người đầy tớ con đòi,
Cũng thằng buôn bán giống nòi,
Khôn thiên chăng hỡi! Hồn coi cho tường!
110Có mồm nói khôn đường mà nói,
Có chân tay người trói chân tay,
Mập mờ không biết dở hay,
Ù ù cạc cạc công này việc kia.
Hồn hỡi hồn đêm khuya canh vắng,
115Hồn nghe hồn có đắng cay không?
Tôi đây cùng giọt máu hồng,
Cũng xương cũng thịt con Rồng cháu Tiên.
Trông thấy cảnh mà điên mà dại,
Trông thấy tình mà dại mà điên,
120Mà sao không thể ngồi yên,
Ba câu cạn ruột tôi biên mời hồn.
Bài viết xong tai nghe miệng đọc,
Miệng đọc xong giọt ngọc nhỏ sa,
In nghìn tờ đưa ra công chúng,
125Công chúng xem mong bụng đổi dần...
Đổi rồi thức kẻ xa gần,
Ráng mau nên TRẢ NỢ NẦN NON SÔNG!
Chú thích