Con dơi với hai con chồn

Văn thư lưu trữ mở Wikisource

     Con dơi té xuống hang chồn,
Sợ thôi thất vía kinh hồn ngã lăn.
     Chồn ra ngó thấy dỉ rằng:
“Dòng ngươi chí quyết lòng hằng hại ta.
     Phải ngươi loài chuột nói ra,
Oán xưa nay trả, chẳng tha nghịch thù.”
     Dơi than: “Oan ức lắm ru!
Tôi nào loài chuột, nỡ vu cho đành!
     Hóa cơ phân biệt[1] rành rành;
Tôi chim có cánh, chúc lành loài bay.”
     Dối lời tráo chác[2] khéo thay,
Chồn nghe phải lẽ; tha ngay may hồn!
     Đôi ngày rồi gặp cảnh buồn:
Té nhằm hang khác, bị chồn ghét chim.
     Than thân trách phận nổi chìm;
Mới ra khỏi đấy, lại tìm vào đây!
     Tưởng chim chồn quyết phân thây.
Thoát nghe dơi thốt lời nầy mới thôi:
     “Trời sanh tai mắt nghe coi,
Chim, nào lông cánh, xét soi chút tình.
     Tôi là chuột xạ hóa hình;
Chúc cho loại chuột loài mình sống dai!
     Mèo kia, trời giết cả loài!
Để chi thú ấy hại hoài chuột đi.”
     Lòng gian dạ dối ai bì;
Đôi lời chim chuột mần ri[3] cứu mình.

   




Chú thích

  1. Hóa cơ phân biệt: cơ thể của tôi tiến hóa biến đổi rõ ràng nhu thế nầy…
  2. Tráo chác: tráo trở, không thiệt thà, xoay lời nói qua lại tùy theo lợi lộc và hoàn cảnh.
  3. Mần ri: như vậy, như thế. Tôi nghĩ Trương Minh Ký túng vần nên dùng hai chữ mần ri ở đây, vốn không phải từ thông dụng ở Sài-gòn Lục Tỉnh lúc đó.