Luân lý giáo khoa thư - Lớp Sơ đẳng/I/40
40. — Trọng cái tính-mệnh[1] của người ta.
Trọng cái tính-mệnh[1] của người ta, là đừng có làm điều gì phạm đến thân-thể và quyền tự-do của người ta. Người ta ở đời, không có gì trọng bằng cái tính-mệnh[1], hễ phạm đến, là một tội đại-ác.
Không những là giết người mới có tội, cậy quyền cậy thế mà hà-hiếp người ta, làm mất cái quyền tự-do của người ta, cũng là một điều trái với lẽ công-bình, người có lương-tâm không ai làm.
Tiểu dẫn. — Mạng người hơn vật quí.
Xưa, vua nước Nhật-bản có hai mươi cái bình rất quí. Một
hôm, có viên thị-thần vô ý, làm vỡ[2] mất một cái, vua tức giận,
truyền đem chém. Một ông quan quì xuống tâu rằng: « Hạ-thần
có phép chữa được cái bình ấy lại lành như cũ, nhưng xin Bệ-hạ
cho hạ-thần xem mười chín cái bình kia. Vua mừng rỡ, đưa ông
quan đến xem những cái bình ấy bày cả trong tủ. Ông quan lại
gần, đẩy cái tủ đồ xuống, mười chín cái bình vỡ hết cả. Đoạn rồi ông quan ấy tâu rằng: « Để mười chín cái bình này lại, thì còn
Ông quan đẩy cái tủ.
mất mười chín mạng người nữa, vậy nay Bệ-hạ giết một mình
tôi là đủ. Vua nghe hiểu ý, tha cho cả hai người, không làm tội.
Câu hỏi. — Trọng tính-mệnh người là thế nào? — Giết người thì làm sao? — Đánh người, phạm đến danh-giá người có tội không? — Vua Nhật-bản có đồ vật quí gì? — Người thị-thần phạm tội gì? — Một ông quan xin vua gì? — Ông ấy đẩy đổ cái tủ rồi tâu vua làm sao?
Cách-ngôn. — Mạng người là quí.