Luân lý giáo khoa thư - Lớp Sơ đẳng/I/55
55. — Kính mến và biết ơn Nhà-nước.
Nhà-nước không những giữ cho dân được yên-cư lạc-nghiệp, lại còn lo mở-mang cho dân được tiến hóa mọi đường. Ta nên biết ơn Nhà-nước:
Tiểu dẫn. — Nhà-nước làm lợi cho dân những gì?
Sáng hôm nay ở huyện-lỵ có quan thầy-thuốc về trồng đậu. Đã có giấy sức trước cho các dân làng, nên các nhà đem con cháu đến đông lắm.
Nhờ có Nhà-nước Pháp đặt ra cuộc vệ-sinh, sai thầy-thuốc đi các nơi chữa cho kẻ ốm đau, cho nên bây giờ số người chết cũng giảm đi được nhiều.
Nhà-nước không những cử người đi trồng đậu các nơi, lại
còn mở ra nhà đẻ, nhà thương làm phúc, nhà nuôi người bệnh
phong (phung), nhà chữa người bệnh thời-khí, nhà chữa bệnh
chó dại. Lắm nơi lại còn phát thuốc kí-ninh để trừ bệnh sốt-rét[1],
phái người đi chữa mắt, làm cho nhiều người khỏi mù lòa. Thật là đỡ được bao nhiêu sự đau-đớn khổ-sở cho người ta. Nhà-nước lại còn làm đường-sá, cầu cống, đặt đường xe hỏa để đi lại
buôn bán cho được tiện lợi, sửa-sang pháp-luật, định cách thu
Cổng làng.
thuế để cho khỏi sự nhũng-nhiễu hà-lạm, cải-lương hương-chính
đề chỉnh-đốn lại các thôn xã. Nhà-nước lại lập ra các trường
học, khiến cho đâu đó con trẻ được học tập để mở-mang trí-tuệ.
Rồi lại làm sách vừa có ích vừa rẻ tiền, để cho ai cũng có thể mua
được mà học.
Như các con ngày nay, chẳng mất mấy đồng tiền mà đứa nào cũng có sách học, thật là nên biết ơn Nhà-nước vậy.
Giải nghĩa. — Huyện-lỵ = chỗ huyện đóng. — Kí-ninh = do tiếng pháp quinine ra, là thứ thuốc chữa bệnh sốt-rét. — Nhũng-nhiễu hà-lạm = làm những việc trái phép mà ăn-hiếp người ta.
Câu hỏi. — Về mặt bệnh tật, Nhà-nước làm những gì? — Về cách giao thông, Nhà-nước làm gì? — Về việc tài-chính và việc hình-pháp, về việc cải-lương hương-chính, Nhà-nước làm những gì? — Về việc học, Nhà-nước làm những gì?
Cách-ngôn. — Nhờ có Nhà-nước ta mới được an-cư lạc-nghiệp, vậy ta phải nhớ ơn Nhà-nước.
- ▲ nóng-lạnh