Luân lý giáo khoa thư - Lớp Sơ đẳng/II/9

3. — Tỉnh. — Các quan. — Chức-vụ các quan.

Ở Trung-kỳ cũng như ở Bắc-kỳ, tỉnh nào cũng có quan ta coi việc cai-trị. Tỉnh to thì có quan Tổng-đốc đứng đầu, rồi đến quan Bố-chính coi việc hộ và việc thuế-má, quan Án-sát coi việc án từ và việc trạm dịch. Tỉnh nhỏ thì có quan Tuần-phủ (Tuần-vụ) đứng đầu, và quan Án-sát. Quan võ ở các tỉnh thì thường có quan Lãnh-binh. Ở phủ Thừa-thiên là nơi đế-đô, thì có quan Phủ-doãn và Phủ-thừa coi việc cai-trị.

Tỉnh thì chia ra làm phủ và huyện. Chức-vụ của Tri-phủ và Tri-huyện là phải cai-trị và giữ việc án từ trong hạt mình, phải thi-hành những lệnh của quan trên, đề-phòng trong hạt cho được yên ổn, giữ-gìn việc đê-điều và trông nom việc thuế-má, v.v.

Các quan lại An-nam ở Trung-kỳ thì do quan Khâm-sứ kiểm-soát. Các quan là người Nhà-nước đặt ra để thi-hành pháp luật đã định, để phòng bị sự biến-loạn, để trừng-trị kẻ gian-phi, nói tóm lại, quan là để giúp Nhà-nước mà trị dân cho yên ổn.

Toát yếu. — Ở Trung-kỳ thì mỗi tỉnh có quan Tổng-đốc hoặc quan Tuần-phủ (Tuần-vụ) coi việc cai-trị, quan Án-sát coi việc án từ, quan Bố-chính coi việc thuế-má và quan Lãnh-binh coi lính-cơ.

Tỉnh chia ra làm phủ và huyện, có Tri-phủ, Tri-huyện đứng đầu. Quan Khâm-sứ và các quí quan thì kiểm-soát các quan ta.

Câu hỏi. — Ở Trung-kỳ thì quan tỉnh có những ai? — Chức vụ của quan tỉnh có những gì? — Tỉnh chia ra thế nào? — Chức-vụ của Tri-phủ và Tri-huyện có những gì? — Ai kiểm-soát các quan An-nam?