Tam quốc diễn nghĩa (Phan Kế Bính dịch, Bùi Kỷ hiệu đính)/Hồi 98
HỒI THỨ CHÍN MƯƠI TÁM
Đuổi quân Hán, Vương Song mắc mưu
Úp Trần-sương, Võ hầu thắng trận
Tư-mã Ý tâu với Ngụy chủ rằng:
- Tôi thường nói với bệ hạ là Gia-cát Lượng tất đi đường Trần-sương, cho nên sai Hác Chiêu giữ ở đó, nay quả nhiên như thế thực. Bởi vì đi lối ấy vào cướp thì mang lương tiện lắm. Nay đã có Hác Chiêu, Vương Song giữ gìn, giặc không đi qua được đấy nữa. Còn các đường nhỏ khác, vận tải khó nhọc. Tôi đồ rằng lương ăn của quân Thục phen này chỉ còn đủ một tháng, nên chúng cần phải đánh ngay. Quân ta chỉ nên giữ vững chớ đánh. Xin bệ hạ giáng chiếu cho Tào Chân, sai y giữ vững các nơi quan ải, không ra đánh vội. Chỉ một tháng, quân Thục phải chạy, bấy giờ sẽ thừa thế đuổi đánh, có thể bắt được Gia-cát Lượng.
Tuấn mừng, nói:
- Ngươi đã có tài biết trước thế, sao không mang quân ra mà đánh có được không?
Ý nói:
- Tôi không phải dám tiếc mình đâu, chỉ là muốn lưu quân này lại để phòng mặt Đông Ngô đấy thôi. Tôn Quyền nay mai tất tiếm xưng tôn hiệu. Nếu hắn xưng tôn hiệu, sợ bệ hạ hỏi tội, tất mang quân vào cướp nước ta trước. Cho nên tôi định lưu quân này lại để đề phòng.
Sực có người của Tào Chân trở về báo tin.
Ý tâu rằng:
- Bệ hạ nên sai người ra dặn bảo Tào Chân nếu có đuổi theo quân Thục, phải xem hư thực thế nào đã, không nên vào nơi trọng địa, mà mắc mẹo Gia-cát Lượng đấy!
Tào Tuấn lập tức sai thái thường khanh Hàn Kỳ cầm cờ tiết ra bảo Tào Chân. Tư-mã Ý tiễn Hàn Kỳ ra ngoài thành, dặn rằng:
- Ta lấy công này nhường cho Tử-đan. Ông có ra đó, chớ nên nói ta bày ra mẹo ấy; chỉ nói là thiên tử giáng chiếu sai giữ gìn cẩn thận; mà có sai người đi đuổi giặc thì phải nghĩ cho chín chắn, chớ dùng người nông nổi nóng tính mà lỡ việc.
Hàn Kỳ từ biệt ra đi.
Tào Chân đang ngồi bàn việc trong trướng, sực có Hàn Kỳ mang chiếu đến. Chân ra ngoài thành nghênh tiếp nhận lời chỉ dụ, rồi lui vào bàn nhau với Quách Hoài.
Hoài nói:
- Đây hẳn là mẹo của Tư-mã Trọng-đạt!
Chân hỏi:
- Ý kiến ấy ra làm sao?
Hoài nói:
- Lời ấy thực là biết phép của Gia-cát Lượng dùng binh. Mai sau, chống được quân Thục, tất là Trọng-đạt thôi.
Chân hỏi:
- Nếu quân Thục không rút về thì làm thế nào?
Hoài nói:
- Nên mật sai người ra bảo Vương Song, dẫn binh tuần tiễu các đường nhỏ, cho quân Thục không dám vận lương đến. Khi nào cạn lương, quân Thục tất phải chạy, bấy giờ sẽ đuổi đánh, chắc là được to.
Tôn Lễ nói:
- Tôi xin đi ra Kỳ-sơn, giả đò tải xe lương, trên xe chứa củi khô cỏ gianh, bỏ sẵn lưu hoàng diêm tiêu vào trong, rồi cho người nói phao lên rằng lương ở Lũng-tây vận đến. Quân Thục đang thiếu lương, thấy vậy tất ra cướp giật. Ta sẽ phóng hỏa đốt xe, lại có phục binh đánh tiếp ứng vòng ngoài, chắc là thắng được.
Chân mừng, nói:
- Kế ấy hay lắm!
Lập tức sai Tôn Lễ dẫn binh đi, y kế mà làm. Một mặt sai Vương Song tuần phòng các đường nhỏ cho nghiêm mật. Quách Hoài thì dẫn quân ra trông nom mặt Cơ-cốc, Nhai-đình, chia giữ các nơi hiểm yếu. Lại sai con Trương Liêu là Trương Hổ và con Nhạc Tiến là Nhạc Lâm làm phó tiên phong, cùng giữ trại đầu, không cho ra đánh.
Khổng Minh ở trong trại Kỳ-sơn, mỗi ngày sai người ra khiêu chiến. Quân Ngụy giữ vững không ra. Khổng Minh bàn với bọn Khương Duy rằng:
- Quân Ngụy giữ mãi không ra thế này, hẳn là biết quân ta ít lương. Nay đường Trần-sương không đi được, còn các đường nhỏ thì tải đi khó nhọc lắm. Ta tính lương thảo quân ta hiện nay không đủ dùng trong một tháng, làm thế nào bây giờ?
Đang khi bàn bạc, sực có tin báo quân Ngụy vận lương ở Lũng-tây về, đi qua mé tây núi Kỳ-sơn này, tướng vận lương tên là Tôn Lễ.
Khổng Minh hỏi rằng:
- Người ấy thế nào?
Có người biết thưa rằng:
- Người ấy trước theo Ngụy chủ, ra săn ở núi Đại-thạch, bỗng dưng có một con hổ dữ, nhảy xồ đến trước xe vua. Hắn nhảy phắt xuống ngựa, rút gươm chém chết ngay con hổ ấy, rồi được phong làm thượng tướng quân. Ấy là một tướng tâm phúc của Tào Chân.
Khổng Minh cười, nói:
- Đó là Ngụy tướng đồ rằng ta khan lương, cho nên dùng mẹo này đây. Trên xe chắc là chứa toàn củi khô cỏ nỏ và đồ dẫn lửa. Ta bình sinh hay dùng kế hỏa công, nó lại muốn múa rìu qua mắt thợ à? Nếu ta đến cướp lương, nó tất đến cướp trại ta. Nay ta nên dùng mẹo nó mà lừa nó mới được.
Bèn gọi Mã Đại đến dặn rằng:
- Ngươi dẫn ba nghìn quân, đến thẳng chỗ quân Ngụy chứa lương, nhưng không nên vào trại; chỉ cần thuận chiều gió mà phóng hỏa, dử cho quân nó đến cướp trại ta.
Lại sai Mã Trung, Trương Ngực mỗi người dẫn năm nghìn quân vây bọc mặt ngoài, để trong ngoài dồn vào mà đánh.
Ba người vâng lệnh dẫn quân đi.
Lại gọi Quan Hưng, Trương Bào đến dặn rằng:
- Trại đầu quân Ngụy, tiếp liền con đường ngã tư. Chiều hôm nay có ngọn lửa nổi lên, quân Ngụy tất đến cướp trại ta. Hai người nên phục quân sẵn ở cạnh trại Ngụy, đợi quân nó đi khỏi, thì ập vào ngay mà cướp trại.
Lại dặn Ngô Ban, Ngô Ý rằng:
- Hai chúng ngươi, mỗi người dẫn một cánh quân phục kích ở ngoài trại, nếu quân Ngụy đến thì đổ ra chặn đường về mà đánh.
Khổng Minh phân phát đâu đấy, ngồi cao trên núi Kỳ-sơn, đợi xem ra làm sao.
Quân Ngụy biết tin quân Thục muốn đến cướp lương, vội vàng báo với Tôn Lễ. Lễ sai người phi báo với Tào Chân. Chân lại sai người đến trại đầu dặn bảo Trương Hổ, Nhạc Lâm; hễ trông thấy mé tây núi có ngọn lửa bốc lên, thì dẫn quân đến cướp trại Thục. Hai người được lệnh, sai quân lên lầu cao chờ xem hiệu lửa.
Nói về Tôn Lễ phục quân ở cạnh núi, đợi quân Thục. Canh hai đêm hôm ấy, Mã Đại dẫn ba nghìn quân, người ngậm tăm, ngựa khóa miệng. Đến thẳng mé tây núi. Đại thấy xe lương trùng trùng điệp điệp, dàn ra xung quanh làm trại, trên xe có cắm cờ. Bấy giờ đang nổi gió đông nam, Đại sai quân đứng ở mặt nam trại phóng hỏa. Xe đồ cháy sạch, lửa sáng rực trời. Tôn Lễ vội vàng kéo quân đến. Bỗng thấy trống, tù và rầm rĩ, rồi Trương Ngực, Mã Trung dẫn quân đổ ra vây bọc quân Ngụy vào giữa trận, Tôn Lễ kinh hoảng. Lại nghe thấy tiếng reo nổi lên, Mã Đại dẫn quân tự chỗ lửa sáng đánh lại. Quân Ngụy bối rối. Gió càng to, lửa cháy càng mạnh, quân Ngụy người ngựa tan tác, chết hại không biết bao nhiêu mà kể. Tôn Lễ xông pha khói lửa, dẫn ít thương binh chạy thoát.
Trương Hổ ở trong trại, trông thấy ngọn lửa, mở tung cửa, cùng với Nhạc Lâm kéo đến cướp trại Thục. Đến nơi không thấy một người nào, vội thu quân về, thì Ngô Ban, Ngô Ý đã dẫn quân đổ ra chặn mất đường. Hai tướng thoát khỏi vòng vây, về đến nhà, thì trên thành tên bắn xuống như mưa, té ra trại đã bị Quan Hưng, Trương Bào cướp mất tự bao giờ.
Quân Ngụy chạy cả về trại Tào Chân. Vừa vào đến cửa, lại gặp ngay toán bại quân chạy đến, té ra Tôn Lễ. Đôi bên cùng vào ra mắt Tào Chân, kể lại chuyện bị thua. Tào Chân sai giữ vững lấy trại lớn, từ đó không ra đánh nữa.
Quân Thục đại thắng. Khổng Minh mật sai người dặn mẹo cho Ngụy Diên, một mặt sai nhổ trại rút quân về.
Dương Nghi nói:
- Nay đã đại thắng, nên diệt hết nhuệ khí của quân Ngụy, can gì lại thu quân về?
Khổng Minh nói:
- Quân ta không có lương, cốt phải đánh nhanh. Nay quân nó giữ vững không ra, quân ta sẽ khốn mất. Nó tuy tạm thời chịu thua, nhưng trung nguyên tất có quân tiếp viện. Nếu nó đem binh kỵ chặn đường mang lương của ta, bấy giờ ta muốn về cũng khó. Chi bằng nhân lúc nó mới thua, chưa dám nhòm ngó đến quân mình, thừa cơ mà về ngay đi. Chỉ còn một mặt Ngụy Diên cự nhau với Vương Song ở đường Trần-sương là khó thoát. Nhưng ta đã giao cho mật kế chém Vương Song, để quân Ngụy không dám đuổi nữa. Nay nên cho hậu đội đi trước ngay đi.
Đêm hôm ấy, Khổng Minh chỉ để vài người ở lại đánh trống cầm canh, còn bao nhiêu quân mã kéo về hết, sáng ra còn trơ trại không.
Tào Chân ngồi trong trại, đang lo buồn vì thua trận. Sực có Trương Cáp dẫn quân đến. Cáp nói với Tào Chân rằng:
- Tôi phụng chỉ vua, lại đây chịu lệnh đô đốc sai khiến.
Chân hỏi:
- Khi ngươi đi có đến từ Trọng-đạt không?
Cáp nói:
- Trọng-đạt có dặn rằng: nếu quân ta thắng, thì quân Thục chưa dám đi vội; nếu quân ta thua, quân Thục tất nhiên rút về ngay. Nay quân ta vừa thua xong đô đốc đã cho người đi dò xem tin tức quân Thục ra làm sao chưa?
Tào Chân cho người đi dò, quả nhiên chỉ còn trơ trại không, và mươi lá cờ cắm, bao nhiêu quân sĩ đã đi được hai hôm rồi.
Tào Chân bực tức vô ngần.
Ngụy Diên lĩnh mật kế của Khổng Minh, canh hai đêm hôm ấy thu quân về Hán-trung. Quân mật thám báo tin với Vương Song. Song dẫn binh cố sức đuổi theo. Đi được hơn hai chục dặm, dần dần đuổi kịp quân Thục. Trông thấy cờ hiệu Ngụy Diên đi trước, Song gọi to lên rằng:
- Ngụy Diên đừng chạy nữa!
Quân Thục cứ việc cắm đầu chạy. Song tế ngựa đuổi dấn lên. Bỗng quân Ngụy kêu lên rằng:
- Trại nhà ở ngoài thành bốc cháy, xin tướng quân về mau kẻo mắc phải mẹo giặc.
Song vội vàng quay ngựa lại, quả nhiên thấy lửa sáng rực trời liền thu quân trở về. Khi qua một sườn núi, bỗng có một người ở trong bụi cây nhảy xổ ra, quát to lên rằng:
- Ngụy Diên ở đây!
Vương Song giật nẩy mình chưa kịp đề phòng bị Ngụy Diên chém chết, lăn quay xuống ngựa. Quân Ngụy sợ có mai phục, chạy tản ra bốn phía. Diên chỉ có ba chục tên thủ hạ, từ từ kéo về Hán-trung.
Nguyên là Ngụy Diên chịu kế của Khổng Minh, chỉ để ba chục tên kỵ, phục ở bên cạnh trại Vương Song; đợi hắn kéo quân đi thì phóng hỏa đốt trại; rồi phục sẵn một chỗ, đợi hắn trở về, bất thình lình xô ra mà chém.
Ngụy Diên chém Vương Song rồi, về Hán-trung ra mắt Khổng Minh, trao trả quân mã. Khổng Minh mở đại yến, hội cả các tướng lại ăn mừng.
Trương Cáp đuổi quân Thục không kịp, trở về trại. Sực có Hác Chiêu sai người đến báo tin Vương Song chết trận, Tào Chân nghe tin thương xót không biết ngần nào, lo lắng thành bệnh, rút về Lạc-dương. Sai Quách Hoài, Tôn Lễ, Trương Cáp giữ các đạo Tràng-an.
Nói về Ngô chủ Tôn Quyền, một hôm đang buổi chầu, có người về báo Thục thừa tướng đem quân đánh Ngụy hai lần, bên Ngụy hao binh tổn tướng rất nhiều. Các quan được tin ấy, cùng khuyên Ngô vương cất quân sang đánh trung nguyên.
Quyền ngần ngại chưa quyết.
Trương Chiêu tâu rằng:
- Gần nay trên núi Đông-sơn ở Võ-xương có phượng hoàng ra, dưới sông đại giang, rồng vàng nhiều lần xuất hiện. Chúa công đức sánh với Đường Ngu, công tầy Văn Võ, nên lên ngôi hoàng đế, rồi sẽ cất quân.
Các quan cùng nói:
- Lời Tử-bố chí phải!
Quần thần bèn kén ngày bính dần, tháng tư, mùa hạ, đắp đàn ở mé nam quận Võ-xương, mời Tôn Quyền lên đàn, lên ngôi hoàng đế; cải niên hiệu Hoàng-võ thứ tám, gọi là Hoàng-long năm đầu; đặt tên thụycha là Tôn Kiên làm Võ liệt hoàng đế, mẹ là Ngô thị làm Võ liệt hoàng hậu, anh là Tôn Sách làm Tràng-sa hoàn vương; lập con là Tôn Đăng làm hoàng thái tử; sai con cả Gia-cát Cẩn là Gia-cát Khác làm thái tử tả phụ; con thứ Trương Chiêu là Trương Hưu làm thái tử hữu bật.
Gia-cát Khác, tự là Nguyên-tốn, mình dài bảy thước, rất thông minh, ứng đối cực giỏi. Tôn Quyền yêu lắm. Khi mới lên sáu tuổi, nhân có tiệc yến, Khác theo cha vào dự tiệc. Quyền thấy Gia-cát Cẩn mặt dài, bèn sai người dắt một con lừa đến, lấy bút phấn viết vào mặt lừa rằng: "Gia-cát Tử-du". Chúng thấy vậy cười ầm cả lên. Khác vội vàng lấy bút viết thêm hai chữ nữa xuống dưới, thành ra sáu chữ: "Gia-cát Tử-du chi lư"[1]. Cả đám ngồi ai cũng ngạc nhiên, phục tài Khác lắm.
Quyền cả mừng, thưởng ngay cho Khác con lừa ấy.
Một bữa, Quyền hội các quan lại ăn yến, sai Khác bưng chén mời rượu các quan. Mời đến Trương Chiêu, Chiêu không uống, bảo làm thế không phải là phép dưỡng lão. Quyền bảo Khác rằng:
- Mày có mời thế nào cho Tử-bố uống được không?
Khác vâng nhời, nói với Trương Chiêu rằng:
- Ngày xưa ông Khương thượng phụ, tuổi đã chín mươi, còn cầm cờ mao, cắp lưỡi việt đi đánh giặc, chưa cho làm già. Nay tiên sinh khi lâm trận thì lui lại sau; lúc uống rượu thì ngồi lên trước, sao còn trách rằng không hợp phép dưỡng lão?
Trương Chiêu cứng lưỡi, không đối đáp lại được, phải gượng uống cạn chén rượu ấy.
Bởi thế, Tôn Quyền yêu mến, mới cho vào giúp thái tử. Trương Chiêu ngồi ở trên hàng tam công, cho nên con cũng được làm thái tử hữu bật.
Tôn Quyền cất Cố Ung lên làm thừa tướng; Lục Tốn làm thượng tướng quân, sai giúp thái tử giữ Võ-xương.
Quyền trở về Kiến-nghiệp, hội quần thần bàn kế đánh Ngụy.
Trương Chiêu tâu rằng:
- Bệ hạ mới lên ngôi báu, chưa nên động binh, hãy sửa việc văn mà xếp việc võ lại, mở thêm nhà học, để yên bụng dân; sai sứ vào Xuyên, thông hiếu với Thục, dần dần sẽ toan việc khác.
Quyền nghe lời, sai sứ vào Xuyên thông hiếu. Sứ giả ra mắt hậu chủ, tâu việc Tôn Quyền lên ngôi. Hậu chủ bàn với quần thần. Ai nấy đều cho Tôn Quyền là tiếm ngôi xưng đế, nên tuyệt tình hòa hiếu đi thôi.
Tưởng Uyển nói:
- Việc này nên cho hỏi thừa tướng, xem nên xử trí ra sao.
Hậu chủ sai người đến Hán-trung hỏi Khổng Minh.
Khổng Minh nói:
- Nên sai người đem lễ vật sang mừng vua Ngô, và xin sai Lục Tốn cất quân sang đánh. Ngụy tất sai Tư-mã Ý ra cự. Nếu Tư-mã Ý cự nhau với Đông Ngô, ta thừa cơ lại ra Kỳ-sơn lần nữa, thì Tràng-an có thể đồ được.
Hậu chủ nghe lời, sai thái úy Trần Chấn đem ngựa tốt, đai ngọc, vàng, hạt châu, bảo bối sang mừng Đông Ngô. Trần Chấn ra mắt Tôn Quyền, dâng trình quốc thư. Quyền mừng rỡ, mở tiệc khoản đãi, rồi cho về Thục.
Tôn Quyền triệu Lục Tốn vào, thuật chuyện Thục hẹn cất quân sang đánh Ngụy.
Tốn nói:
- Đấy là Gia-cát Lượng sợ Tư-mã Ý, cho nên bày ra mẹo ấy. Ta đã đồng tình, thì cũng phải nghe thôi. Nay hãy nên làm giả ra dáng cất quân, để tiếp ứng cho Tây Thục, nhưng không tiến binh vội, đợi khi nào Khổng Minh đánh Ngụy thật gấp, ta sẽ thừa cơ vào lấy trung nguyên là hơn.
Tôn Quyền nghe lời, truyền lệnh sai các xứ Kinh Tương rèn tập quân mã sẵn sàng, chọn ngày cất quân đi.
Trần Chấn về Hán-trung báo tin với Khổng Minh. Khổng Minh còn lo đường Trần-sương khó tiến, bèn sai người đi thám xem làm sao. Người đi thám về báo rằng: Hác Chiêu giữ thành Trần-sương, hiện đang bị bệnh nặng. Khổng Minh mừng, nói:
- Việc ta chắc xong!
Liền gọi Ngụy Diên, Khương Duy đến dặn rằng:
- Hai chúng ngươi, mỗi người lĩnh năm nghìn quân, phải đi cho kịp đến Trần-sương, hễ trông thấy có ngọn lửa cháy thì ra sức mà đánh thành.
Hai người không hiểu ý, hỏi rằng:
- Đến hôm nào nên cất quân đi?
Khổng Minh nói:
- Hạn cho các ngươi ba ngày thì phải thu xếp xong, không cần vào từ ta, cứ việc lên đường!
Hai người vâng mệnh trở ra.
Lại gọi Quan Hưng, Trương Bào đến, ghé tai dặn nhỏ mấy câu. Hai người lĩnh mật kế đi ngay.
Quách Hoài nghe tin Hác Chiêu bệnh nặng, bàn với Trương Cáp rằng:
- Hác Chiêu bệnh nặng, ngươi nên đến thế cho hắn mà giữ thành. Ta sẽ tả biểu tâu về triều đình, khắc có định đoạt.
Trương Cáp dẫn ba nghìn quân lại thay cho Hác Chiêu. Bấy giờ Chiêu đang mệt lắm; đêm ấy đang nằm rên rỉ trong giường, chợt có tin báo quân Thục đã kéo đến nơi. Chiêu vội vàng sai người lên mặt thành canh giữ, thì đã thấy trên các cửa thành có lửa cháy, quân sĩ xốn xáo. Chiêu kinh khiếp quá mà chết. Quân Thục kéo ùa vào.
Ngụy Diên, Khương Duy dẫn quân đến dưới thành, trông lên không thấy một lá cờ nào mà cũng không thấy trống cầm canh. Hai người hồ nghi, không dám đánh thành. Bỗng một tiếng pháo nổ, tinh kỳ bốn mặt dựng đều cả lên một lượt rồi thấy một người gọi to lên rằng:
- Hai chúng ngươi sao đến chậm thế?
Hai tướng trông lên, té ra Khổng Minh, vội vàng xuống ngựa lạy, mà nói rằng:
- Mẹo thừa tướng rất thần kỳ!
Khổng Minh sai mở cửa thành cho vào, rồi bảo rằng:
- Ta nghe tin Hác Chiêu ốm nặng; hẹn các ngươi trong ba ngày cất quân đến lấy thành, đó là cho yên bụng chúng mà thôi. Chính thì ta sai Quan Hưng, Trương Bào giả tiếng điểm quân, ra luôn ngay Hán-trung. Ta cũng náu ở trong đội quân ấy, khuya sớm đi gấp đường đến tắt dưới thành, dễ cho giặc không kịp đem quân ra cự. Ta lại có quân tế tác làm tay trong, đốt lửa ở các cửa thành, hò reo giúp oai, khiến quân Ngụy kinh động. Binh không có chủ tướng, nên dễ vỡ, ta thừa cơ lấy thành dễ như chơi. Binh pháp có nói: "Đến bất thình lình, đánh lúc không phòng bị", là thế.
Ngụy Diên, Khương Duy phục là mẹo cao.
Khổng Minh thương Hác Chiêu là người trung, cho vợ con đem linh cữu về Ngụy, để tỏ lòng trung thành của hắn.
Khổng Minh bảo Ngụy Diên, Khương Duy rằng:
- Hai người chớ cổi áo giáp vội, hãy dẫn quân ra cướp lấy thành Tản-quan đã. Quân giữ ải thấy quân ta đến, tất phải bỏ chạy. Nếu chậm chạp, có quân cứu đến thì khó lòng mà lấy được nữa.
Hai tướng vâng lệnh, đến Tản-quan, quân giữ ải quả nhiên rút chạy. Hai tướng lên ải, vừa toan cởi áo giáp, thì đã thấy ngoài ải bụi bay mù mịt, quân Ngụy đương kéo tới nơi.
Hai tướng nói với nhau rằng:
- Thừa tướng thực là thần toán, không biết đâu mà lường trước được!
Nói đoạn, lên lầu đứng xem, té ra Ngụy tướng Trương Cáp. Hai người mới chia quân ra giữ chặn các mặt. Trương Cáp thấy quân Thục giữ mất đường hẻm rồi bèn rút quân về. Ngụy Diên đuổi đánh một trận, quân Ngụy chết rất nhiều. Trương Cáp dẫn bại quân đi mất.
Ngụy Diên trở về ải, sai người báo tin với Khổng Minh. Khổng Minh bấy giờ đã lĩnh binh ra Tà-cốc, lấy quận Kiến-oai, quân Thục lục tục tiến đến. Hậu chủ lại sai đại tướng Trần Thức ra giúp, bởi thế Khổng Minh lại dẫn quân ra Kỳ-sơn hạ trại[2].
Khổng Minh tụ chúng tướng lại bàn rằng:
- Ta hai phen ra Kỳ-sơn, chưa bận nào được lợi. Nay lại đến đây, ta đồ rằng bên Ngụy vẫn y theo chiến trường lần trước, mà cự nhau với ta, giữ vững hai xứ Ung, My. Ta coi hai quận Âm-bình, Võ-đô, tiếp giáp với nước ta, nếu lấy được hai thành ấy, cũng chia bớt được thế lực quân Ngụy. Có ai dám ra đánh lấy hai xứ ấy không?
Khương Duy xin đi, Vương Bình cũng xin đi. Khổng Minh mừng lắm, sai Vương Bình dẫn một vạn quân đánh lấy Âm-bình; Khương Duy dẫn một vạn quân lấy Võ-đô. Hai người vâng lệnh đi ngay.
Lại nói Trương Cáp, về đến Tràng-an ra mắt Quách Hoài, Tôn Lễ, trình rằng:
- Nay thành Trần-sương đã mất, Hác Chiêu đã chết, Tản-quan cũng bị quân Thục cướp mất. Khổng Minh lại ra Kỳ-sơn, chia đường tiến binh.
Quách Hoài giật mình, nói:
- Nếu thế thì Khổng Minh lại lấy hai thành Ung, My của ta.
Bèn một mặt để Trương Cáp ở lại giữ Tràng-an, Tôn Lễ ra giữ Ung-thành, còn mình ra giữ My-thành; một mặt dâng biểu về Lạc-dương cáo cấp.
Ngụy chủ được tin ấy, sợ hãi lắm. Lại có Mãn Xủng dâng biểu về tâu rằng:
- Tôn Quyền ở Đông Ngô, tiếm xưng đế hiệu, thông hiếu với Thục. Nay Lục Tốn rèn tập quân mã ở Võ-xương, chỉ nay mai tất vào cướp nước ta.
Tào Tuấn nghe tin hai nơi nguy cấp, lo cuống cả người lại, không biết nghĩ thế nào. Bấy giờ, Tào Chân ốm chưa khỏi, lập tức triệu Tư-mã Ý vào thương nghị.
Ý tâu rằng:
- Cứ ý tôi xem ra, thì Đông Ngô quyết không cất binh.
- Sao ngươi biết?
- Tôi xét Khổng Minh vẫn có ý báo thù trận Hào-đình, không phải là không muốn đánh Ngô; chỉ còn e trung-nguyên ta thừa cơ đến đánh, cho nên tạm hòa với Ngô đó mà thôi. Lục Tốn cũng biết ý như thế, cho nên giả làm ra dáng cất quân để ứng phó, nhưng kỳ thực là ngồi đó mà nhìn kẻ được người thua, chớ không có bụng nào giúp Thục đâu. Bệ hạ chỉ nên giữ mặt Tây Thục, không phải phòng đến Ngô làm gì!
Tuấn nói:
- Ngươi thực là cao kiến lắm!
Bèn phong cho Tư-mã Ý làm đại đô đốc, tổng nhiếp tất cả quân mã các đạo Lũng-tây. Và sai cận thần đến lấy ấn của Tào Chân lại, để phong cho Tư-mã Ý.
Ý tâu rằng:
- Tôi xin đi lấy cũng được.
Liền từ vua, đến phủ Tào Chân, hỏi thăm qua loa một vài câu, rồi nói rằng:
- Đông Ngô, Tây Thục hai nước họp binh vào cướp nước ta. Nay Khổng Minh đã ra Kỳ-sơn hạ trại, đô đốc biết tin ấy chưa?
Chân giật mình, nói:
- Người nhà thấy tôi mệt nặng, không nói cho tôi được biết. Vậy nhà nước có việc nguy cấp như thế, sao không cử Trọng-đạt lên làm đô đốc, để ra đánh Thục ngay đi?
Ý nói:
- Tôi tài ngu trí thiển, không xứng được chức ấy.
Chân gọi đầy tớ bảo rằng:
- Đem ấn lại đây để giao cho Trọng-đạt!
Ý nói:
- Đô đốc khoan tâm, tôi xin giúp đỡ đô đốc một tay, nhưng quyết không dám lĩnh ấn.
Chân nhảy choàng dậy, nói:
- Nếu Trọng-đạt không nhận việc này thì trung-nguyên nguy mất! Ta phải gượng đến ra mắt thiên tử mà bầu cử cho ông mới được.
Ý nói:
- Thiên tử cũng đã có ấn mệnh, nhưng tôi không dám nhận đấy thôi.
Chân mừng, nói:
- Trọng-đạt lĩnh chức nhiệm này, tất đuổi được quân Thục.
Ý thấy Tào Chân hai ba lần thực bụng nhường ấn, bấy giờ mới chịu nhận. Rồi vào từ Ngụy chủ, dẫn quân đến Tràng-an, chống nhau với Khổng Minh.
Ấy là:
Ấn cũ đã thay quyền tướng mới.
Giặc ngoài chỉ có mặt tây sang.
Chưa biết được thua thế nào, xem đến hồi sau phân giải.