Trang:Canh hoa diem tuyet.pdf/4

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— II —

xã-hội về đường phong-tục luân lý vậy..... Nước ta từ xưa đến nay chưa có mấy quyển Tiểu-Thuyết nói rõ về phong-tục, phần nhiều là những Tiểu-thuyết dịch ở sách ngoài ra, ảnh-hưởng không mạnh, mà cái kết-quả về đường luân-lý giáo-dục không được to tát, vì sách là sách nước người, phong-tục là phong-tục của người ta, dẫu hay hay dở, cũng không can-dự gì đến ta vậy.

Sao bằng của mình mình theo, còn gì hơn?

Nước ta, may nhờ được cụ Nguyễn-Du để lại quyển Kim-Vân-Kiều làm cái gương soi chung cả nước về phong-tục đạo-đức, bởi thế mà truyện Kim-Vân-Kiều đã thành như một cái cột vững vàng chống giữ cái nhà Việt-Nam này, làm cho con người ta khi đọc đến, cái lòng cảm-động như chứa chan giọt lệ, truyện sâu xa, cảm-động như thế, có ảnh-hưởng cho đường luân-lý biết bao nhiêu?......

Một nhà văn-sĩ Thái-Tây đã có câu nói: « Muốn cho người ta yêu mình, không gì làm cho người ta biết cảm bụng mình! » Thế thì những truyện cảm-động ai-oán như truyện Kim-Vân-Kiều chẳng phải là tình nhân-loại-tương-ái rư?........

Bởi vậy ký-giả, không hiềm tài sơ học siển, hiến độc-giả chư-quân-tử một quyển tiểu-thuyết về phong-tục này, lời lẽ quê mùa, may ra có lọt được đến tai các ngài, ấy là cái may mà thôi, còn khen chê, hay hay dở, kẻ thơ-sinh đã đâu dám!

Tiểu-thuyết này rất cảm-động, những người chủ-động trong truyện trải cái cảnh-ngộ rất ai bi, ký-giả nghĩ muốn dễ cảm-hóa lòng người, không chi bằng cái buồn, cái thảm, cái khổ, như truyện Kim-Vân-Kiều trên kia đã nói, có phải dễ làm cho lòng người cảm-động bao nhiêu, cái thân-thế hồng-nhan-bạc-mệnh của cô Kiều ai là người không ngậm ngùi thương tiếc?

Ước mong rằng các ngài sẽ lượng biết cho.

Hanoi, Avril 1921
Đặng-Trần-Phất