vận lương của ta, chận nghẹt lối cứu viện của ta, ấy là thủ-đoạn có một không hai của họ. Đồng thời lại vin lấy chỗ quan hệ của tờ hiệp ước Pháp-Nhật, mà giao thiệp với chính phủ Nhật, yêu-cầu bắt hộ người đầu đảng ta và giải tán học-sinh-đoàn Việt-nam ở Nhật.
Học-sinh-đoàn ta bị hai ách là kinh-tế hết phương và ngoại-giao bịt lối, thành ra giữa đám gió thảm mây sầu, anh em phải từ giã đất nước Nhật-Bản mà đi.
Chẳng phải vậy thôi, cho đến bao nhiêu sách vở truyền đơn tôi in ra để cổ-động quốc-dân, nay đều bị chính-phủ Nhật tịch-biên hết.
Tôi với Hội-chủ Kỳ-ngoại-hầu cũng bị chính-phủ Nhật buộc phải xuất-cảnh. Cảnh thất-bại của tôi lúc này thật là đau đớn, hình như con người bị lột da xé thịt không còn chỗ nào lành lặn nữa vậy.
⁂
MUỐN CHỞ KHÍ GIỚI VỀ DÚP HOÀNG-HOA-THÁM
ÔI! công việc cứu-quốc, không có gì cần kíp hơn là vun đắp nhân-tài, mà vun đắp nhân-tài, thì có cách tổ-chức ra đoàn học-sinh là hay hơn cả.
Nhưng chúng tôi gặp phải cảnh-ngộ này, không có tài sức nào tổ-chức được học-đoàn nữa. Duy có để cho anh em học-sinh bền lòng gắng chí, tự lo lấy cách tìm đường cầu học mà thôi.
