Bước tới nội dung

Trang:Gop cuoi truyen the.pdf/16

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 12 —

mà sống với đời, cũng như cái lưỡi voi gỗ ngựa gỗ của Khổng-Minh, dùng để tải lương, ruột chứa đầy cơm gạo, để lưỡi thì hoạt-động được, dút lưỡi ra thì voi gỗ ngựa gỗ ruột chở cơm gạo, đứng chơ ngay ra. Thì ra những hạng này chỉ khác voi gỗ, ngựa gỗ, cái lưỡi cắm liền luôn, nên cũng biết hoạt-động, và chở cơm gạo được, hơn một điều biết nói, nhưng mà nói như vẹt nói, như kèn nói, đương tiếng này ra ngay tiếng kia, đương hát bài này ra ngay bài khác, líu-la líu-lô, chứ không nói được hẳn ra dọng người, ra người chung-chính quân-tử. Kể ra hạng này gọi là hạng hai, ba, bốn, năm, trăm mồm cũng được, nhưng nay hãy tạm gọi là hai mồm cũng đủ phân-biệt và cho hợp với câu phương-ngôn một thể.

XV.Nhũn-nhặn

Nhũn-nhặn thì không khoe-khoang, không phô-phang, không ố-mạn, không kiêu-hãnh. ở nhà mà nhũn-nhặn thì ai cũng yêu-quí, ra ngoài mà nhũn-nhặn thì không sảy tai-nạn, ở trong tôn-tộc anh nào áo cộc cũng là mắu loãng; ra đồng đất quê người thằng bé lên mười cũng gọi bằng anh. Ấy nết nhũn-nhặn hay như thế mà trong đời xem ra được mấy kẻ. Chỉ thấy những kẻ có một trăm làm ra bộ hàng vạn, lên một bước đã tưởn đến giời, chưa hay đã nhận là hoàn-toàn, chưa đỗ ôn nghè đã đe ngay hàng sóm, khinh người này, ghét người kia, xem gần ngay những việc nhỏ, thấy hằng ngày